6 Şubat depremlerinin ikinci yılında düzenlenen "Şubat 2023 Depremleri Sempozyumu" oturum ve panellerle devam ediyor. Türkiye'nin deprem konusunda uzman olan akademisyen ve bilim insanları Gaziantep'te düzenlenen sempozyumda ülkemizin en önemli sorunlarından birisi olan deprem konusunu konuşuyor.
Sempozyum kapsamında düzenlenen "Şubat 2023 Depremlerinin Yeniden Gündeme Getirdikleri" konulu panelde, yönetmelikler, denetim sistemi, güçlendirmenin önemi ve yetkin mühendislik gibi konular ele alındı.
Geçmişten Ders Alınması Gerekiyor
İMO Yönetim Kurulu Başkanı Nusret Suna, panelde yaptığı konuşmada, gelecekteki yaşanacak afetlerde can ve mal kayıplarının olmaması için geçmişten ders alınması gerektiğine dikkat çekti. Suna, "Mühendislik ilkelerini göz ardı eden, bilime sırt çeviren, geçmişteki yaşanan afetlerden ders çıkarmayan anlayış sürdükçe can ve mal kayıplarının önüne geçmek mümkün değildir" dedi. Son 20 yılda 6 kez imar affı çıkarıldığını da vurgulayan İMO Başkanı Suna, "İmar afları ile mühendislik hizmeti almayan kaçak yapılar halkın kullanımına sunulmuştur. Bu binalar potansiyel felaket noktalarıdır" şeklinde konuştu.
Yetkin Mühendislik Yasası İstiyoruz
ODTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Erdem Canbay da panelde "Afet Gerçeği" konulu bir konuşma yaptı. Prof Dr. Canbay, yapı denetim sisteminin çok güçlü olması gerektiği ve yasaların hızlı işlemesi gerektiği üzerinde durdu. "Bizim üniversitelerde deprem dersi var ama biz deprem mühendisi yetiştirmiyoruz. İnşaat mühendisi yetiştiriyoruz. Yeni mezun bir mühendis ertesi gün Türkiye'nin en büyük barajına ya da en yüksek binasına imza atabiliyor. Hiçbir tecrübesinin olmamasına rağmen bunu yapmasını doğru bulmuyoruz. Bu nedenle yetkin mühendislik yasası istiyoruz" dedi.
Güçlendirilme İmkanı Bulunan Binalar Haksız Yere Yıkılıyor
Binaların güçlendirilmesi konusuna da değinen Prof. Dr. Canbay, şöyle devam etti: "Riskli binalar açısından güçlendirme önemli önemli bir çözümdür. Çünkü 20 milyon binanın yüzde 30'u riskli olsa 6 milyon bina eder. Bu kadar binayı dönüştürmeye hiçbir ülkenin parası yetmez. Yapılması gereken, yüksek riskli binaları tespit edeceğiz. Bunları yıkıp yerine yenisini yapacağız. Diğer riskli binaları da güçlendireceğiz. Güçlendirilme imkanı bulunan binalar haksız yere yıkılıyor."
Denetim Sistemi Baştan Aşağı Değişmeli
Panelde, "6 Şubat 2023 Depremleri Işığında Yapı Denetim Yasasının İrdelenmesi" başlıklı bir konuşma yapan Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu ise yapı denetim sistemindeki eksikliklere dikkat çekti. Türkiye'de konut üretiminin müteahhitlere bırakıldığını, müteahhit olmak için de hiçbir şart aranmadığını ifade eden Prof. Dr. Sucuoğlu, denetim sisteminin baştan aşağı yenilenmesi gerektiğini savundu. Sucuoğlu, "Yapı denetime yetki veriyoruz. Binaları denetle diyoruz. Ancak, onay veren, denetleyen bu kişilerin yetkinliğe sahip olması gerek. Onun için de yetkin mühendislik yasası çıkarılması gerek" şeklinde açıklamada bulundu.
Deprem Ülkesi Olan Şili De 60 Yıl Önce Bizim Gibiydi
Prof. Dr. H. Polat Gülkan da, paneldeki konuşmasında, yönetmeliklerin uygulanabilirliğini anlattı. Prof. Dr. Gülkan, bir deprem ülkesi olan Şili'nin bu sorunu nasıl çözdüğüne de dikkat çekerek, şunları söyledi: "Deprem ülkesi olan Şili de 60 yıl önce bizim gibiydi. Depremler büyük can ve mal kayıplarına neden oluyordu. Sonra bir toplumsal mutakabata vardılar. Ve yapılacak binalarda istenilecek asgari şartlar konusunda anlaştılar. Şimdi 15-20 katlı binalar yapılsa da en şiddetli depremlerde herhangi bir kayıp yaşanmıyor. Binalar yıkılmıyor. Çünkü yönetmeliklere uyuyorlar. Kurallara uyuyorlar. Biz de bunu başarabiliriz."
Ruhsatsız Binalarda Oturuyoruz
Panelde, Prof. Dr. Kemal Önder Çetin de "Yakın Dönem Depremlerinin Geoteknik ve Deprem Mühendisliği Öğrettikleri" konulu bir sunum yaptı. Prof. Dr. Çetin, depremlerin süresinin, şiddetinin ve zemin özelliklerinin yıkımdaki etkisini anlattıktan sonra, geçmişte yaşanan depremlerden ders almanın önemine vurgu yaptı. Prof. Dr. Çetin, Türkiye'deki konutların büyük bölümünün ruhsatsız olduğunu ifade ederken, "Siz hiç ruhsatsız bir araçla trafiğe çıkabilir misiniz? Anında ceza yazarlar, aracı trafikten men ederler. Ama ruhsatsız binalarda oturuyoruz" diyerek yasalardaki çelişkileri dile getirdi.
Güçlendirme Gözardı Edilmemeli
Prof. Dr. Alper İlki de, "Deprem Riski Açısından Yapıların Önceliklendirilmesi ve Güçlendirme" konulu sunumunda, güçlendirmenin önemine dikkat çekti. Prof. Dr. Alper İlki, mevcut yapıların deprem güvenliği oranının çok düşük olduğunu belirterek, "Aslında bir etik sorunu da var. Eğer yönetmeliklere uyulsa idi bu oran çok daha yüksek olurdu. Öncelikle deprem güvenliği çok düşük binalardan başlanarak şehirlerimiz depremlere dirençli hale getirilmelidir. Burada güçlendirme önemli bir çözüm. Ancak maalesef gözardı ediliyor. Halkımız bilinçsiz, bu konuda yeterli bilgi sahibi değiller. Uygulanabilirliği yüksek ve uygun maliyetli olan güçlendirme konusuna önem verilemli" şeklinde açıklamada bulundu.
İnşaat Mühendisleri Odası Gaziantep Şube Başkanı Burkay Güçyetmez'in yönettiği panelin sonunda panelistlere günün anısına plaket verildi.
