İnce kabuğu, iri taneleri, yüksek yağ oranı ve aromatik tadıyla dünya çapında bilinen Gaziantep fıstığı, hem iç piyasa hem de ihracat açısından büyük bir ekonomik değer taşıyor.
Gaziantep’te fıstık üretimi, özellikle Nizip, Araban ve Yavuzeli ilçelerinde yoğunlaşmış durumda. Bölgedeki toprak yapısı, iklim özellikleri ve geleneksel üretim yöntemleri, fıstığın kalitesini artıran başlıca etkenler arasında yer alıyor. Coğrafi işaret tesciline de sahip olan Antep fıstığı, baklava başta olmak üzere birçok geleneksel tatlının da vazgeçilmez malzemesi.
Şanlıurfa da Üretimde Öne Çıkıyor
Son yıllarda Şanlıurfa da fıstık üretiminde önemli bir paya sahip olmaya başladı. GAP projesiyle birlikte sulama imkânlarının artması, Urfa’daki fıstık bahçelerini hızla genişletti. Hatta bazı yıllarda Şanlıurfa, üretim miktarı açısından Gaziantep’i geçmiş durumda. 2023 yılında Türkiye genelinde üretilen yaklaşık 300 bin ton fıstığın yaklaşık yüzde 45’i Şanlıurfa, yüzde 35’i ise Gaziantep kaynaklıydı.
Ancak kalite açısından üreticiler ve uzmanlar, hâlâ Gaziantep fıstığının bir adım önde olduğunu belirtiyor. Özellikle “Boz fıstık” ve “Kırmızı kabuklu” çeşitleri, aroma ve yağ oranı bakımından daha tercih edilir durumda.
Fıstıkta Rekabet, Kaliteyi Artırıyor
Gaziantep ile Şanlıurfa arasındaki bu rekabet, Türkiye fıstık sektörünün genelinde kalite ve üretim artışını da beraberinde getiriyor. İki ilde de hem kamu hem özel sektör yatırımları, modern işleme tesisleri ve çiftçi destek programları hızla gelişiyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın da desteğiyle çiftçiler; budama, gübreleme ve sulama gibi konularda bilinçlenirken, yeni nesil bahçelerle verim artışı hedefleniyor. Bu da hem iç tüketimi hem de ihracatı doğrudan etkiliyor.
Dünya Pazarında Türk Fıstığı
Türkiye, fıstık ihracatında da önemli bir aktör. 2024 yılında Türkiye’den 100’den fazla ülkeye yaklaşık 220 milyon dolarlık Antep fıstığı ihracatı yapıldı. Almanya, İtalya, Suudi Arabistan ve Çin en büyük pazarlar arasında yer alıyor. Bu başarının ardında ise büyük oranda Gaziantep ve Şanlıurfa’daki üreticilerin emeği yatıyor.
Tatlı Rekabet Türkiye’nin Lehine
Gaziantep’in kalitesiyle, Şanlıurfa’nın üretim gücüyle fıstık sektörü her geçen yıl daha da büyüyor. Bu tatlı rekabet hem çiftçiye hem tüketiciye kazandırıyor. Ancak markalaşma, kalite ve geleneksel bilgi birikimi söz konusu olduğunda, Gaziantep fıstığı hâlâ zirvedeki yerini koruyor.
