İşte Gaziantep’in en özel evlenme adetleri...
Düğürçü Gezme ve Düğür Gitme
Evlilik çağında oğlu olan anne ve baba her açıdan kendi ailesine denk olan bir ailenin kızına bakmaya gitmesidir. (dünürcü). Önceden kız ve ailesi soruşturulur sonra da haberleri yokmuş gibi kız evine gidilir. Eğer kızı beğenirlerse kızı oğlana gizlice gösterirler. Oğlan da kızı beğenirse oğlan evi tekrar bir çay ya da kahve içmeye geleceklerini söyleyerek kız evinden ayrılır.
Düğür gitme kız isteme işlemidir. Evlenecek oğlanın annesi yanına birkaç bayan daha alarak kızın evine gider. Sohbet sırasında ‘Sizinle akraba olmak istiyoruz.’diye söz açılır. Fakat kızın ailesi bu isteğe hemen cevap vermezler. ‘Biraz düşünelim.’ diye cevap verirler. Sonra oğlanın ailesini araştırırlar ve aile büyüklerine danışırlar. Aile büyükleri onaylıyorsa ‘Kısmetse olur diyelim.’ diye cevap verirler. Aslında bu söz kızımızı size veriyoruz anlamındadır.
Söz Alma ve Beklik Takma (Nişan)
Düğür gittikten birkaç gün sonra kız evinin haber göndermesiyle kararlaştırılan günde oğlanın anne babası ve aile büyükleri kız evine giderler. Onlar gitmeden evvel kız evine yiyecekler gönderir. Aslında söz alma kadınlar arasında verilen sözün erkekler tarafından da onaylanmasıdır. Bu arada kıza alınacak eşyalar, verilen vaatler konuşulur.
Nişan yüzüklerinin takıldığı törendir. Nişandan önce alışverişler yapılır. Gerekli bütün yiyecek ve giyecekler kız evine gönderilir; çünkü nişan kız evinde yapılmaktadır. Nişan dönemi uzun sürerse kız evine bayramlarda kurbanlık ve şeker gönderilir.
Yatak ve Çeyiz
Yatak, imece usulü ile yapılan yardımlaşma ve eğlenme günüdür. Kız evinde yapılır. Oğlan ve kız evinden gelen hanımlar çeyizleri hazırlar aynı zamanda yer, içer, eğlenir.
Gaziantep’te kız çeyiziyle özdeşleşmiştir. Bu nedenle çeyiz törenleri çok önemlidir. Çeyiz gününden önce yatak günü hazırlanan çeyizler kız evinde toplanır. Çeyiz günü ise bu çeyizler davulla zurna kız evinden alınarak oğlan evine götürülür. Çeyiz sandığı götürülürken kızın varsa erkek kardeşi yoksa erkek kuzeni sandığın üzerine oturur ve oğlan evinden harçlık ister. Harçlığını aldıktan sonra sandığın üzerinden iner ve çeyiz taşıma işlemi başlar. Bu arada kız evinden bir canlı çiçek veya başka bir eşya da götürülür. Bundan sonra gelin evi dizilir. Çeyiz dizilirken kız evinden gelen misafirlere yemek olarak çeyizinde eğer antep işi denilen antika işlemeler varsa lahmacun yoksa mercimekli köfte yapılır. Bu davranış ‘ Kızınızın çeyizi bizim istediğimiz gibi değildir.’anlamındadır.
Kına Gecesi
Genelde düğün gününden bir gün önce hem erkek evinde hem kız evinde yapılır. Oğlan tarafı kına gecesinden önce kız evine kına gönderir. Kına yoğrulur, hamur haline getirilir. Sonra da küçük küçük yuvarlanarak kına tepsilerine dizilir. Üzerlerine mumlar dikilir. Oğlan evi kendi evinde eğlendikten sonra kız evine giderek kınayı ister. Yolda türküler söylenir, halaylar çekilir, ‘yaaahh, yaaahh’ diye sevinç naraları atılır. Damadın ve gelinin sağdıçı vardır. Kına ve düğün günü gelinin ve damadın bütün ihtiyaçlarını sağdıçlar karşılar. Kına geline ve damada sağdıçlar tarafından yakıldıktan sonra sağdıçlara da yakılır. ‘Abbisi yani darısı da sağdıca olur inşallah.’ diye nara atılır.
Gelinçi (Düğün), Maşta ve Nikah
Gelinçi kadın günüdür. Sadece kadınlar vardır. Bu adet günümüzde sadece köylerde uygulanmaktadır. Düğün günü oğlan evi ‘Mahsere kazanları’ denilen kazanlarda yemekler yaparak gelen misafirleri ağırlar.
Gelinçi günü her şeyi organize eden ve misafirleri ağırlayan kadına maşta denir. Maştanın aldığı kararlara herkes uymak mecburiyetindedir.
Nikâh için kız babasına vekâlet verir. Baba kızına üç defa ‘Bana vekâlet veriyor musun?’ diye sorar. Baba camiye gider ve nikâh kıyılır. Günümüzde nikâhlar evde kıyıldığı için vekalet verilmemektedir.
El Öpme, Köskaltı
Düğünden birkaç gün sonra kız evi oğlan evine misafirliğe gelmeleri için haber gönderir. Burada amaç oğlanın kaynanası, kayınbabası ve diğer akrabalarını tanımasını sağlamaktır. Kız evinde yenilip içilip eğlenilir. Damat kayınbabasının elini öper. Kayınbaba damada değerli hediyeler verir.
Bu adette ise oğlan evine gidilir. Gelin kayınbabasının elini öper. Hediyeler alır. Akrabalar birbirini daha iyi tanıma imkânı bulur.
Kaynak: Asım Mıhçıoğlu
