SGK'nın prim gelirlerinin, emekli aylıkları ve sağlık ödemelerini karşılama oranı 2023'te son 20 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Ancak, 16 milyon emeklinin 31 Mart yerel seçimleri öncesinde beklediği zam gerçekleşmedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Büyük Ankara Mitingi"nde emeklilere yönelik zam açıklama beklentileri karşılanmadı. Sonuç olarak, prim gelirleri emekli maaş giderlerini aştı.
SGK'nın gelirleri emekli maaşlarını ne kadar karşılıyor?
2023 yılında SGK'nın prim geliri 1 trilyon 498 milyar lira olarak kaydedildi. Emekli aylık ödemeleri ise 1 trilyon 409 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu durumda toplanan primler, emekli maaş ödemelerini aşmış oldu.
Bununla birlikte, SGK'nın sağlık harcamaları da göz önüne alındığında, 2023'te sağlık harcamaları 553 milyar lira olarak belirlendi. Dolayısıyla, emekli aylıkları ve sağlık ödemelerinin toplamı 1 trilyon 962 milyar lira oldu.
Memurların seyyanen zam alması ve asgari ücretin artmasıyla birlikte emekli maaşlarının neden daha düşük kaldığına dair sorular ortaya çıkıyor. Bu durum, SGK'nın gelir-gider dengesiyle mi ilgili?
Ancak, SGK verileri tam tersini gösteriyor. SGK'nın prim gelirlerinin emekli maaşları ve sağlık ödemelerini karşılama oranı, 2003 yılından bu yana en yüksek seviyesine ulaştı ve bu durum 2023 yılında da devam etti.
Bu oran, 2003 yılında yüzde 59 iken, 2022'de son 20 yılın rekorunu kırarak yüzde 76,1'e yükseldi. 2023'te ise bu rekor biraz daha artarak yüzde 76,4'e ulaştı. Yani, primlerin bu giderleri karşılama oranı hiç olmadığı kadar iyi durumda.
Ayrıca, primlerin emekli aylıklarını karşılama oranı da son üç yıldır yüzde 100'ün üzerinde seyrediyor. Bu durum, son 20 yıl içinde en iyi dönemin son üç yılda yaşandığını gösteriyor.
Peki, bütçeden SGK'ya daha fazla transfer mi gerçekleşiyor? Enflasyonun etkisiyle artış olmuş olabilir, ancak bütçe transferlerinin gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranına bakıldığında son yıllarda bir düşüş yaşandığı görülüyor.
2009'da bu oran yüzde 5,23 iken, 2021'de yüzde 3,48'e; 2022'de ise son 15 yılın en düşük değeri olan yüzde 2,59'a geriledi. 2023'te ise bir miktar artışla yüzde 3,23 seviyesine yükseldi.
31 Mart seçimlerinde kayıtlı seçmen sayısı 61,4 milyon. Bu durumda, emekli sayısı 16 milyon olduğuna göre, seçmenlerin yaklaşık yüzde 26'sı emeklilerden oluşuyor.
