Başta sigara olmak üzere tütün ürünlerinin kullanımı, her yıl 8 milyondan fazla kişinin ölümüne sebep oluyor. İçerdiği nikotin nedeni ile oldukça bağımlılık yapıcı bir özellik taşıyan tütün kullanımı, solunum yolu hastalıkları ve kardiyovasküler hastalıkların yanı sıra başta akciğer kanseri olmak üzere 20'den fazla kanser türü için önemli bir risk faktörü oluşturuyor.
Akciğer kanseri hastalarının yüzde 80-90’ında sigara öyküsünün bulunduğunu ve sigara kullananlarda, kullanmayanlara kıyasla kanser riskinin 10-30 kat arttığını belirten Türkiye İş Bankası grup şirketlerinden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Muharrem Tokmak, akciğer kanseri ile sigara bağımlılığı ilişkisinin altını çizdi.
Her bir sigarada vücut için zehirli, zarar verici, kanser yapıcı ya da kanserin ortaya çıkmasına neden olabilecek 4 binden fazla kimyasal madde içeriyor ve bu kimyasalların en az 81 tanesi kanserojen nitelik taşıyor.
Sigara, başta akciğer kanseri olmak üzere, gırtlak, ağız boşluğu, yutak, yemek borusu, mide, kalın bağırsak, pankreas, böbrek, mesane, meme, prostat ve rahim ağzı kanserlerinin oluşumunda etkin rol oynuyor. Tüm kanserlerinin yüzde 30’unun, kanser kaynaklı ölümlerin yüzde 50’sinin, akciğer kanserlerinin yüzde 90’ının nedeninin sigara kullanımı olduğu biliniyor.
Akciğer Kanseri Riskini 30 Kata Kadar Artırıyor
Türkiye’de yaklaşık 17 milyon kişinin sigara kullandığını ve her yıl 100 bin kişinin tütün kullanımı kaynaklı hastalıklardan dolayı hayatını kaybettiğini söyleyen Bayındır İçerenköy Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Muharrem Tokmak, “Sigara dumanından en fazla etkilenen organların başında akciğerler geliyor. Sigara dumanı içerisinde bulunan zararlı kimyasallar, akciğer dokusuna zarar vererek solunum sistemi ile ilişkili ciddi hastalıkların görülme riskini artırıyor. Akciğer kanserinin de en önemli nedenlerinden biri olan sigara, içmeyenlere kıyasla kanser riskini 10 ila 30 kat arasında artırıyor. Pasif içicilerde ise akciğer kanseri riski, içmeyenlere oranla 3 kat fazla oluyor. Ayrıca kronik obstrüktif akciğer hastalığının (KOAH) en önemli sebebinin de sigara içimi olduğu ve sigaranın astım, akciğer sönmesi, tüberküloz, interstisyel akciğer hastalığına yakalanma riskini de artırdığının unutulmaması gerekiyor.” dedi.
Belirti Vermeden Sinsice İlerleyebiliyor
Akciğer kanseri hastalarının %80-90’ında sigara öyküsünün bulunduğunu belirten Uzm. Dr. Muharrem Tokmak, “Kanser gelişme riskini, sigaraya başlama yaşı, sigara içme süresi, içilen sigaranın tipi ve günlük tüketilen sigara miktarı etkiliyor. Özellikle 20 yıl süre ile günde 1 paket sigara içiminden sonra risk belirgin şekilde artıyor. Bazı kanser türlerinde önceden fark edilen belirtiler erken tanıya götürebiliyor ancak akciğer kanserinde durum her zaman bu şekilde gerçekleşmiyor. Belirtilerin ortaya çıkışı birkaç yıl sürerek, kanser sinsice ilerleyebiliyor. Çoğunlukla doktora başvuracak kadar şikâyet ve belirti verdiğinde ise geç kalınmış ya da ileri evre akciğer kanseri ile karşı karşıya kalınmış olunuyor. Bu nedenle tüm dünyada erken teşhis için akciğer kanseri taramaları yapılıyor. Erken evrede tanı konulan hastalar, cerrahi şansını yakalayarak hastalıkta kür sağlanabiliyor. Bu nedenle akciğer kanseri taramalarını 40 yaş üstü herkesin, tüm risk faktörlerinden bağımsız olarak yaptırması gerekiyor. Sigara içmeyenlerin, yılda bir kez akciğer röntgeni çektirmesi ve şüpheli lezyon görülmesi durumunda akciğer tomografisi ile taranması büyük önem taşıyor. Sigara içenlerin ise yılda bir kez, en önemli tanı yöntemi olan düşük doz akciğer tomografisi çektirmek üzere göğüs hastalıkları kliniğine başvurması gerekiyor.” diye konuştu.
Deneyenlerin Sadece Yüzde 4’ü Başarılı Oluyor
Sigara bağımlılığından kurtulmada uzman desteğinin önemine dikkat çeken Uzm. Dr. Muharrem Tokmak, “Tütün ürünlerinde bulunan nikotin bağımlılık yapıyor. Kandaki nikotin konsantrasyonu azalınca yoksunluk belirtileri ortaya çıkıyor. Kişi, bu belirtileri yaşamamak için sigara içmeyi sürdürüyor ve bu süreç bağımlılık düzeyinde devam ediyor. Destek olmadan tütün kullanımını bırakmayı deneyenlerin yalnızca yüzde 4'ü başarılı oluyor. Bir hastalık olarak kabul edilen sigara kullanımından kurtulabilmek için bir uzmandan destek alınması gerektiğinin unutulmaması gerekiyor. Göğüs hastalıkları uzmanı tarafından ise kişinin nikotin bağımlılık indeksine göre sigara bırakma yöntemi belirleniyor. Gerekirse psikiyatrik destek de önerilebiliyor. İlaç tedavisi ve bilişsel davranışçı tedavi yönteminin birleştirilmesiyle ise daha iyi sonuç alınıyor” dedi.
Olumlu Etkisi Dakikalar İçinde Fark Ediliyor
Sigarayı bırakmanın faydalarının neredeyse anında görüldüğünü belirten Uzm. Dr. Muharrem Tokmak, sigarayı bırakmanın sağlık açısından faydalarını sıraladı:
§ Sadece 20 dakika sonra kalp atış hızı düşüyor.
§ 8 saat sonra kandaki oksijen seviyesi normale dönüyor ve kalp krizi geçirme riski azalmaya başlıyor.
§ 12 saat içinde kandaki karbonmonoksit seviyesi normale dönüyor.
§ 48 saat sonra kandaki nikotin düzeyi azalıyor, tat ve koku alma duyularının etkinliği artıyor.
§ 2-12 hafta içinde kan dolaşımı düzeliyor ve akciğer fonksiyonları artıyor.
§ 1-9 ay içerisinde öksürük ve nefes darlığı azalıyor.
§ 12 ay sonra koroner kalp hastalığına yakalanma riski yarı yarıya azalıyor.
§ 12-36 ay sonra mesane kanseri riski yüzde 50 azalıyor.
§ 5 yıl sonra, kalp krizi geçirme riski, yemek borusu ve ağız boşluğu kanserlerine yakalanma riski yüzde 50 azalıyor.
§ 5-15 yıl içinde inme riski, sigara içmeyen birinin seviyesine iniyor.
§ 10 yıl içinde akciğer kanseri nedeni ile ölüm oranı, sigara içen birinin yaklaşık yarısı kadar oluyor.
§ 15 yıl içinde kalp hastalığına yakalanma riski, sigara içmeyen birininki kadar oluyor.
§ HABER MERKEZİ
