Hepimizin mutlaka sürekli sivrisinek ısırıklarına maruz kalan bir arkadaşı ve bir kere bile ısırılmayan bir başka arkadaşı vardır. ‘Sivrisinek’ adlı kitabın yazarı Timothy C. Winegard, “Ne yazık ki, bizi sivrisinekler için çekici ya da daha az çekici yapan şeylerin yüzde 85'i genetik” diyor. Winegard'a göre bu faktörler arasında; kan grubumuz, nefes verirken yaydığımız karbondioksit miktarı, cildimizdeki laktik asit ve doğal kokularımız yer alıyor.

Genetik faktörleri değiştiremeyiz belki ama sivrisinekleri alt etmenin bazı yolları var, özellikle de tek istediğiniz güzel bir yaz akşamın tadını çıkarmaksa.

Hangi önlemler sivrisinekler tarafından ısırılmamızı engelleyebilir? İşte uzmanlardan bazı öneriler…

Kan grubunuzu bilin!
Sadece dişi sivrisinekler insanlara dadanır ve aslında bunun önemli bir nedeni var: Kanınızdaki proteinler onların büyümesine ve yumurtalarını olgunlaştırmasına yardımcı oluyor.

Winegard, “O sadece iyi bir anne ve kan grubu 0 (sıfır) olan insanlar onun ilk tercihi. Kan grubu 0 olanlar A olanlara göre iki kat daha fazla ısırılıyor; B olanlar ise sıralamada ikisinin arasında yer alıyor.”

Yani eğer kan grubunuz 0 ise, aşağıda önerilen önlemlere daha fazla dikkat edin.

Terden uzak durun! (Yazın biraz zor ama...)
Kişisel hijyen de çok mühim, çünkü Nature dergisinde yayınlanan bir araştırma terli olduğunuzda sivrisineklerin size daha fazla ilgi gösterdiğini ortaya koyuyor.

Nature dergisinde yer alan bir başka çalışma deodorantlarda bulunan bir bileşiğin (izopropil tetradekanoat) sivrisinekleri uzaklaştırdığını ortaya koyuyor. Hatta sivrisineklerin konma oranında yüzde 56'lık bir azalma görülmüş. Bunun ne kadar daha az ısırığa yol açabileceğini bir düşünün.

‘Serinkanlı’ olun! (Yazın bu da zor ama...)
Winegard, “Sivrisinekler hem koku alarak hem de kızılötesi görüşle avlanırlar. Karbondioksitin kokusunu alabilirler ve hedeflerinin ısı yayılımını görebilirler” diyor.

Alkollü içkilerden kaçınmak vücut ısınızı daha düşük tutabilir ve bu da sizi yaz akşamlarında ilk tercih olmaktan kurtarabilir. Bu nedenle içecek tercihinin belirleyici olabileceğini bilmekte fayda var.

Açık renk giyin! (Bak bu kolay işte)
Koyu ve parlak renk kıyafetler giymek sizi daha ‘havalı’ gösterebilir ancak bedeli ağır olabilir. ABD Sivrisinek Kontrol Derneği teknik danışmanı Daniel Markowski, “Sivrisinekler daha koyu renklere ilgi duyar; koyu renkli, hareket eden canlıları bulmaya adapte olmuşlardır” diyor.

Şimdi elinizdeki kırmızı tişörtü aldığınız çekmeceye yavaşça geri koyun.

Muz yerken iki kere düşünün!
Kaynak: GettyImages
Sivrisinek ısırıklarından kaçınmak için bu yaz muz yerine üzüm yeseniz daha iyi olabilir. Zira ABD'de yapılan bir araştırma, sivrisineklerin muz yiyen insanların ellerine daha fazla ilgi gösterdiğini ortaya koyuyor.

Ancak bu durum elbette tüm meyveler için geçerli değil. Aynı araştırma yöntemi üzüm kullanılarak tekrarlanmış ve sivrisineklerin ilgisinde herhangi bir değişiklik olmamış.

Ezcümle; muz yerken bir daha düşünün.

Korunun! (Hayır öyle değil)
Sivrisinekler ilk olarak çıplak ve korunmasız cildi ararlar. Uzun kollu gömlek ve pantolon giymek yardımcı olabilir.

Yanınızda sivrisinek kovucu bir sprey bulundurmak iyi bir fikir olabilir; nispeten ucuzdur ve yaygın olarak bulunur. Hepsini uzak tutamasanız bile doğru ürünle sizi ısırmalarını önleyebilirsiniz.

“Deet altın standarttır çünkü pek çok durumda son derece etkilidir” diyor Markowski ve ekliyor: “Çevre Koruma Ajansı Deet'in normal kullanımının genel nüfus için bir sağlık sorunu teşkil etmediğini tespit etmiştir.”

Markowski; deet'e alternatif olarak sitronella, lavanta, okaliptüs ve nane gibi diğer bitki bazlı seçeneklerin de “sivrisinekler için çok cazip bir seçim değilseniz faydalı olabileceğini” söylüyor.

Çıplak cilt üzerinde kullanılabilen bu ürünler pek hoş kokmaz (bize ve sivrisineklere) ve biraz yağlı gelebilir ancak sivrisinek ısırıklarına karşı en uzun korumayı sağlıyor.

Durgun sulardan uzak durun! (Masadaki hareketsiz sudan bile)
Anne sivrisinekler bir seferde yaklaşık 100 yumurta bırakıyor. Uzmanlara göre, masada unutulan bir bardak içme suyu bile sivrisinek yumurtaları için üreme alanı hâline gelebilir.

“Üremek için çok fazla şeye ihtiyaçları yok” diyor Winegard. “Eğer ondan kurtulursanız yumurtalarını bırakmak için başka bir yere gideceklerdir.”

Peki, neler işe yaramıyor?
Limon otu (citronella) mumları, ultrasonik sivrisinek kovucular ve kıyafetlerinize yapıştırılan kokulu çıkartmalar gibi yöntemlerin gerçekten işe yarayıp yaramadığını merak ediyor olabilirsiniz.

Markowski, “Bunların etkinliği rüzgâra, hava akımına ve bölgenizde bulunan sivrisinek türlerine bağlı olarak değişecektir” diyor.

Ayrıca ultraviyole ışıklarının az sayıda sivrisineği ve birçok faydalı böceği öldürdüğünü söyleyen Markowski ekliyor: “Ben olsam sivrisinekler için hiç kullanmazdım.”

Birçok insan sivrisinekleri uzaklaştırmak için sarımsak tüketiyor ama 2005 yılında yapılan bir araştırmaya göre sarımsağın sivrisinekleri uzaklaştırdığına dair bir kanıt bulunmuyor. Yani ne kendinize ne de yakınlarınıza bu yaz sıcağında eziyet etmeyin.

Tüm bunları denediniz ve hâlâ saldırı altında mısınız? En başta da belirttiğimiz gibi bunun nedeni, genetik faktörlerin sivrisinekler için ne kadar çekici olduğunuzu doğrudan etkilemesi.

En iyisi bu yaz 0 RH+ arkadaşlarınızla tatile çıkın! (şaka şaka)

Bu arada IGN Türkiye olarak sivrisinek ısırığına karşı evde ilaç yoksa ne yapmalı sorunuza da siz hazır buradayken ufak bir yanıt verelim. Sivrisinekler ısırıkla deri altınıza protein bıraktığı ve sizi kaşındıran bu proteinler olduğu için, bu proteinleri deaktive edecek yöntemler üretebilirsiniz. Mesela sıcak kompress protein yapısını bozacağı için kaşıntınızı da alabilir. Ancak şunu unutmamakta fayda var: Sınırlı sıcaklık proteini öldürmeye yetmeyebilir, yüksek sıcaklık ise cildinize hasar verir. İdeal (ve oldukça dar) sıcaklık aralığındaki bir ıslak havluyu cildinize uygulamak sizin için çözüm olabilir.