Kanda bulunan hemoglobin, oksijeni organlara taşır ve içinde demir bulunur. Vücut demiri kendiliğinden üretemediği için ek takviye gerektirir. Belirli nedenlerle azalan demir miktarı, talasemiye yol açar. Talasemi, hemoglobindeki demirin yeterince sentezlenmemesi sonucu oluşur. Hastalık, ilk kez 1925 yılında Dr. Thomas Cooley tarafından teşhis edilmiştir. Akdeniz ülkelerinde yaygın olarak görüldüğü için bu hastalığa "Akdeniz anemisi" adı verilmiştir. Türkiye de bu hastalığın görüldüğü Akdeniz ülkeleri arasında yer almaktadır. Kalıtsal bir kan hastalığı olan Akdeniz anemisinin tedavisi oldukça maliyetlidir. Araştırmalar, dünyada yaklaşık 250 milyon insanda bu hastalığın bulunduğunu, Türkiye'de ise yaklaşık 1 milyon kişinin taşıyıcı, 4000 kişinin ise talasemi hastası olduğunu göstermektedir. Taşıyıcı anne ve babadan doğan çocuklardan en az biri bu hastalığa tam olarak sahip olur. Hastalıkta erken tanı oldukça önemlidir ve taşıyıcı anne babaların bu durumu doktorlarına bildirmeleri gerekmektedir.
Akdeniz Anemisi (Talasemi) Çeşitleri Nelerdir?
Talasemi Majör: Hastalığın en ağır formudur. İki bozuk hemoglobin geninin bir araya gelmesi sonucu oluşur. Dalak büyümesi, sarılık ve gelişim geriliği gibi sorunlara yol açar. Bu türdeki hastalar, yaşamları boyunca düzenli olarak kan transfüzyonu almak zorundadır. Kesin tedavisi ilik naklidir.
Talasemi İntermedia: Orta derecede anemiye neden olan bu tür, genellikle iki taşıyıcı ebeveynden doğan çocuklarda görülür. Üç yaş civarında belirtiler başlar ve enfeksiyon dönemlerinde belirtiler şiddetlenir.
Talasemi Minör: Bu durumda bireyler taşıyıcıdır ve genellikle kansızlık sorunu yaşamazlar. Ancak, diğer bir taşıyıcıyla evlendiklerinde çocuklarının talasemi hastası olma olasılığı vardır. Hafif düzeyde yorgunluk yaşanabilir.
Talasemi Minima: Taşıyıcıların en hafif şeklidir ve herhangi bir ciddi belirti veya komplikasyon yoktur.
Akdeniz Anemisinin Belirtileri Nelerdir?
Karın bölgesinde, dalak veya karaciğer sorunlarına bağlı şişlik
Sürekli düşük çıkan kan test değerleri
Kemik ve kaslarda şiddetli ağrılar
Sürekli yorgunluk ve halsizlik
Yüz kemiklerinde belirginleşme
Kadınlarda adet düzensizlikleri
Ciltte solgun görünüm
Akdeniz Anemisi Tedavi Yöntemleri
Taşıyıcı veya hasta olan kadınların gebelik süreçleri dikkatle takip edilmelidir. Türkiye’de evlilik öncesi kan testi zorunludur ve bu testler uyumsuzluğun tespiti açısından önem taşır. Sağlıklı bireylerin bile kan değerlerini düzenli olarak kontrol ettirmeleri önerilmektedir. Belirtileri yaşayan kişiler uzman bir doktora başvurmalıdır. Kan testleriyle hemoglobin seviyelerine bakılarak tanı konulabilir. Talasemi hastalarında hastalığın derecesine bağlı olarak kan nakli yapılır, dalağın alınması gerekebilir ve karaciğer hasarını önlemek amacıyla ilaç tedavisi uygulanabilir. İleri derecede hastalık durumunda, ilik nakli tercih edilir. Hafif derecedeki hastalara ise ek takviye tedaviler uygulanabilir.
