Vitaminler, vücut hücrelerinin yenilenmesi, büyümesi ve enerji üretimi için hayati öneme sahip organik bileşiklerdir. Bu vitaminler, genellikle dışarıdan alınmalıdır çünkü insan vücudu bunları yeterince sentezleyemez.
B12 vitamini, kobalamin olarak da bilinir ve içeriğindeki kobalt nedeniyle bu ismi alır. Vücutta depolanabilir bir vitamin olup, sağlıklı bir insanın karaciğerinde yaklaşık 2 mg ve diğer bölgelerde 2 mg olmak üzere toplamda 4 mg kadar depolanabilir. B12 vitamini, özellikle hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur ve günlük alımı önerilir. Yüksek ısıya maruz kaldığında işlevini kaybedebilir. Kandaki kırmızı hücrelerin üretiminde ve DNA ile myelin sentezinde folik asit ile birlikte çalışır. Sinir hücrelerini saran myelin kılıflarının üretiminde önemli bir rol oynar, bu da elektriksel sinyal iletimini hızlandırır. Amino asitlerin ve çinko ile magnezyum gibi minerallerin vücut fonksiyonlarında etkili olmasına yardımcı olur.
B12 eksikliği belirtileri nelerdir?
1. Kansızlık: B12 vitamini eksikliği, özellikle pernisiyöz anemiye yol açabilir. Bu durum, çarpıntı, efor kapasitesinde düşüş, hızlı yorulma, halsizlik gibi belirtilerle kendini gösterir. Ayrıca konsantrasyon bozuklukları ve göz kararması gibi nörolojik semptomlar da görülebilir.
2. Ağız yaraları: B12 eksikliği, dilde kızarıklık ve yanma hissine neden olabilir. Ağız içinde yaraların oluşumu ve bacaklarda gece krampı gibi durumlar da B12 eksikliğinin belirtileri arasında yer alır.
3. Sinir Sistemi Bozuklukları: Bu vitamin eksikliği, ayaklarda, bacaklarda, kollarda ve ellerde karıncalanma, uyuşma ve zihinsel fonksiyonlarda bozulmaya neden olabilir. Özellikle yaşlılarda görülen hafıza kaybı ve unutkanlık gibi sorunlar B12 eksikliği ile bağlantılı olabilir.
4. Yaşlılarda Depresyon: 65 yaş ve üzeri bireylerde B12 eksikliği, depresyon gelişiminde önemli bir faktör olarak değerlendirilir. Yaşla birlikte azalan B12 emilimi ve depolanması, bu durumu daha da kritik hale getirir.
5. Metabolizmanın Yavaşlaması: B12 vitamini eksikliği, yeni hücrelerin sentezlenmesini engelleyerek metabolizmanın yavaşlamasına yol açar.
6. Saç Dökülmesi: B12 eksikliği, bazı durumlarda saç dökülmesine yol açabilir. Bu, genellikle saç ekimi düşünen hastaların değerlendirilmesinde kontrol edilen bir faktördür. Ancak, erkek tipi saç dökülmesi ve kellik problemleri genellikle genetik faktörlere bağlıdır ve bu vitamin eksikliğiyle doğrudan ilişkili olmayabilir.
Normal sağlıklı bir bireyde, kandaki B12 vitamini seviyesi yaklaşık olarak 150 pg/ml'dir. Bu seviye 80 pg/ml'nin altına düştüğünde B12 vitamini yetersizliği başlar. Günümüzde uzmanlar, sağlıklı bir yetişkinin günlük 2.4 mcg B12 vitamini almasını önermektedir.
B12 Eksikliği Neden Olur?
B12 vitamini eksikliği çoğunlukla aşağıdaki durumlar neticesinde ortaya çıkar:
Emilim bozuklukları
Yetersiz ve dengesiz beslenme
Omeprazol, glifor, metmorfin gibi ilaçların kullanımı
Mide ameliyatları
B12 Vitamini Nelerde Bulunur?
B12 eksikliği durumunda tüketilmesi önerilen hayvansal kaynaklı gıdalar şunlardır:
Sakatatlar (karaciğer, dalak gibi)
Kabuklu deniz ürünleri (midye, istiridye, karides)
Balık çeşitleri (alabalık, ringa, uskumru, ton balığı)
Süt, yoğurt, peynir
Yumurta
B12 Vitamini Eksikliği Nasıl Giderilir?
B12 vitamini eksikliğinin tedavisi genellikle ağızdan alınan B12 vitamini takviyeleri ile sağlanır. Ayrıca, eksikliği olan bireylerin diyetlerine şu gıdaları dahil etmeleri faydalı olabilir:
Et
Deniz ürünleri
Yumurta
Süt ürünleri (süt, yoğurt, peynir)
