Çocukların gelişiminde önemli bir yere sahip olan demir, bazı gıdaların tüketimi sonucunda eksiklik gösterebilir. Uzmanlar, çocukların sağlıklı gelişimi için demir eksikliğine yol açan besinler konusunda uyarıyor. Demir eksikliği, zihinsel ve fiziksel sağlık üzerinde ciddi etkilere neden olabilmektedir.
Demir Eksikliğinin Çocuklar Üzerindeki Etkileri
Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Gürcan Dikme, demir eksikliğinin zararlarını şu şekilde açıklıyor:
"Demir eksikliği anemisi, demirin hücre düzeyindeki fonksiyonları nedeniyle, vücutta birçok sistem ve dokuyu etkileyen sorunlara yol açabilir. Bunlardan en önemlilerinden biri ise sinir sistemi üzerine olan etkileridir."
Demir Eksikliğine Neden Olan Unsurlar
Dr. Öğr. Üyesi Dikme, çocuklarda demir eksikliği anemisinin başlıca sebeplerini şöyle sıralıyor:
"Çocuklarda demir eksikliğinin temel nedenlerinden biri demirden zengin gıdaların yetersiz tüketilmesidir. Süt çocuklarında anne sütü yerine, inek sütü ile beslenme, demir eksikliği anemisi gelişmesine neden olan faktörlerden biridir. Çünkü anne sütündeki demirin yaklaşık yüzde 50'si emilirken, inek sütündeki demirin sadece yüzde 10'u emilebilir. Ayrıca inek sütünün aşırı tüketimi, diğer besin maddelerinin ve demir içeren ilaçların emilimini azaltır. Yine inek sütü proteininin neden olduğu kolite bağlı bağırsaklardan gizli ve/veya aşikâr kan kaybı, demir eksikliğine yol açabilir. Bu nedenle çocuklarda günlük inek sütü tüketimi 500 mL ile sınırlandırılmalıdır. 6 aylıktan sonra bebeklere anne sütüne ek olarak demirden zengin tamamlayıcı gıdalar verilmeli, anne sütünün verilemediği durumlarda ise ilk 9 ay demir takviyeli formül mamalar verilmelidir."
Fast-Food ve Abur Cubur Tüketiminin Riskleri
Fast-food ürünlerinin çocuk sağlığı üzerinde olumsuz etkileri büyük. Dr. Dikme, bu konuda şunları belirtiyor:
"Fast-food veya abur cubur, bol miktarda tuz, yağ ve şeker içerdiği için enerji açısından zengin, ancak protein, lif, vitamin ve mineral gibi önemli besin maddeleri açısından oldukça fakir gıdalardır. Ayrıca birçok fast-food ürünü tehlikeli gıda boyası ve/veya sağlıksız trans yağ içermektedir. Fast-food tüketimi çocuklarda başta demir olmak üzere diğer temel vitaminlerin ve minarellerin eksikliğine neden olmakta, ayrıca obezite, hipertansiyon ve bozulmuş glukoz toleransı gibi hastalıklar için de ciddi risk oluşturmaktadır."
Demir Eksikliği Belirtileri ve Çözüm Yolları
Çocuklarda demir eksikliği belirtileri arasında solgunluk, yorgunluk, halsizlik, iştahsızlık, üşüme, saç ve tırnaklarda kırılmalar, çarpıntı, nefes darlığı, baş ağrısı, baş dönmesi, kulak çınlaması, huzursuzluk ve unutkanlık yer alır. 'Pika' adı verilen kâğıt, toprak ve buz yeme eğilimi de demir eksikliğine işaret eder.
Demir eksikliğini gidermek için kırmızı et, karaciğer, balık, yumurta sarısı gibi hayvansal ürünler; kuru fasulye, nohut, mercimek ve soya gibi baklagiller; ve C vitamininden zengin sebzeler ile meyveler tüketilmelidir. Aynı zamanda demir emilimini engelleyen fitat içeren tahıllar ve tanin içeren çay, kakao gibi içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır.
