Erişkin bir bireyde ideal tansiyon aralığı, yaş, cinsiyet ve fiziksel aktivite düzeyi gibi faktörlere göre değişebilir. Ancak genel olarak, 18 yaş ve üstü bireylerde, farklı günlerde yapılan ölçümlerde, büyük tansiyonun 140 mmHg ve üzeri, küçük tansiyonun ise 90 mmHg ve üzeri olması hipertansiyon olarak değerlendirilir. Yüksek tansiyon, kanın damar duvarına yaptığı basıncın artması sonucu damar çeperinde hasar oluşturabilir ve kalp, beyin, böbrekler ve gözler gibi hayati organların işleyişini olumsuz etkileyebilir. Kan basıncının yüksek olması, kalbin iş yükünü artırarak kalp krizi gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Büyük tansiyonun yüksekliği özellikle 50 yaş üstü bireylerde koroner arter hastalığı riskini artırır. Her 20 birimlik artış, koroner arter hastalığı riskini iki katına çıkarır.
YÜKSEK TANSİYON BELİRTİLERİ NELERDİR?
Yüksek tansiyon, uzun yıllar belirti vermeden ilerleyebilir, ancak bu durum vücuda zarar vermediği anlamına gelmez. Uzun süre yüksek basınca maruz kalan kalp, böbrekler, gözler ve beyin gibi organlarda hasar oluşabilir. Bu nedenle, belirti olmasa bile her erişkinin düzenli olarak kan basıncını ölçtürmesi önemlidir. Yüksek tansiyon belirtileri şunlardır:
- Baş çevresinde zonklama tarzında basınç hissi
- Enseden alın bölgesine yayılan baş ağrısı
- Hareketten bağımsız baş dönmesi
- Kulakta uğultu ve çınlama
- Çarpıntı
- Burun kanaması
- Terleme
- İdrara çıkma sıklığında artış
YÜKSEK TANSİYON NEDENLERİ
Yüksek tansiyonun nedenleri genetikten strese kadar geniş bir yelpazede yer alır. Başlıca nedenler şunlardır:
Ailede hipertansiyon öyküsü bulunan kişilerde risk %20-55 arasında artar.
Yüksek tansiyon genellikle 35 yaş ve sonrasında ortaya çıkar.
Yetersiz fiziksel aktivite yüksek tansiyon riskini artırır.
Obezite, damar tıkanıklıkları ve kalp hastalıkları ile birlikte yüksek tansiyona da yol açabilir.
Stres, özellikle orta yaş grubunda yüksek tansiyon riskini artırır.
Aşırı tuz tüketimi, yetersiz sebze-meyve alımı ve fast food tarzı beslenme yüksek tansiyona neden olabilir.
Sigara kullanımı damar sertleşmesine ve yüksek tansiyona neden olur.
YÜKSEK TANSİYONA NE İYİ GELİR?
Yüksek tansiyonu kontrol altına almak için çeşitli yöntemler mevcuttur:
Obezite damar yapısını bozarak dolaşımı olumsuz etkiler. Ortalama 5.1 kg kayıp, sistolik kan basıncını 4.4 mmHg, diastolik kan basıncını 3.6 mmHg azaltır. Beden kitle indeksini 25 kg/m2 civarında tutmak ve bel çevresini erkeklerde 102 cm, kadınlarda 88 cm altında tutmak önemlidir.
Günlük sodyum alımı, tansiyonu olmayan kişilerde 2.3 gr, yüksek tansiyon hastalarında ise 1.5 gr ile sınırlandırılmalıdır.
- Düzenli fiziksel aktivite, kan basıncını düşürür. Haftada en az 5 gün, en az 30 dakika orta şiddette egzersiz önerilir.
Sebze-meyve tüketimini artırmak, işlenmiş gıdalardan kaçınmak önemlidir. Damar yapısını güçlendirmek, yüksek tansiyonu kontrol altına almak için gereklidir.
Bu yöntemler, yüksek tansiyonun kontrol altına alınmasında ve sağlıklı bir yaşam sürdürülmesinde etkili olabilir.
