Asgari ücret belirlenirken masada enflasyon oranları, büyüme rakamları, TÜRK-İŞ’in açlık ve yoksulluk sınırına ilişkin verileri, işverenlerin taleplerini temsil eden TİSK’in görüşleri ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın çalışmaları yer alıyor.
Merkez Bankası'nın Enflasyon Tahminleri
Ekim ayı enflasyon verilerine göre, 10 aylık enflasyon oranı yüzde 39,77 olarak açıklandı. Bu oranın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yıl sonu tahminini aşmasıyla TCMB yıl sonu hedefini güncelledi.
Merkez Bankası’nın yıl başında yayınladığı enflasyon raporuna göre, 2024 için yıl sonu tahmini yüzde 36, 2025 için yüzde 14 ve 2026 için yüzde 9 olarak açıklanmıştı. İkinci raporda, 2024 yılı tahmini yüzde 38'e çıkarıldı ancak 2025 ve 2026 yılları sabit tutuldu.
Üçüncü rapor ise bu oranları korurken, son açıklanan raporda tahminler daha gerçekçi bir seviyeye çekildi: 2024, 2025 ve 2026 yılları için sırasıyla yüzde 44, yüzde 21 ve yüzde 12 olarak güncellendi.
2025 Yılında Asgari Ücret Ne Kadar Olacak?
2024 yılında yapılan yüzde 49,11’lik artışla net asgari ücret 17.002 TL olmuştu. Merkez Bankası’nın yıl başında yüzde 36’lık tahminin gerçekleşmesi halinde 2025 yılı için yeni asgari ücretin 23.122 TL olması bekleniyordu. Ancak yeni yüzde 44’lük öngörülerle bu rakam 24.482 TL’ye yükselebilir, böylece tahminler arasındaki fark 1.360 TL’ye çıkmış olacak.
Bir başka senaryoya göre ise asgari ücretin 25 bin TL olarak belirlenmesi de mümkün. Bu durumda asgari ücrete yüzde 47 oranında bir zam yapılması öngörülüyor.
Brüt-Net Asgari Ücret Hesaplaması
Yüzde 47'lik artış senaryosuyla brüt asgari ücretin 29.411,77 TL olacağı tahmin ediliyor. Çalışan maaşından SGK primi olarak yüzde 14 oranında 4.117,65 TL ve işsizlik sigortası primi olarak yüzde 1 oranında 294,13 TL kesinti yapılması öngörülüyor. Bu kesintilerle birlikte net asgari ücretin 25.000 TL olacağı hesaplanıyor.
İşveren İçin Yeni Asgari Ücret Maliyeti
İşverene maliyet açısından bakıldığında, brüt asgari ücretin 29.411,77 TL üzerinden hesaplanması dikkati çekiyor. İşverenin ödediği SGK primi yüzde 15,5 oranında 4.558,83 TL ve işveren işsizlik sigortası primi yüzde 2 oranında 588,24 TL olarak hesaplanmakta. Bu ek maliyetlerle birlikte işverene toplam maliyetin 34.558,84 TL olması bekleniyor.
REFAH PAYI DETAYI
Ekonomist Doç. Dr. Filiz Eryılmaz uluslararası kuruluşların yüzde 30’luk asgari ücrete zam tavsiyesine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Eryılmaz, yaptığı değerlendirmede “Minimun yüzde 25 olacak şekilde kapı açılacak. Yüzde 30’u geçilmeyecek şekilde pazarlık yapılacak gibi geliyor. Şunu diyecekler: Merkez Bankası’nın hedefi yüzde 21. Bunun üzerine refah payı koyuyoruz. O da yüzde 25. Beklenen enflasyona göre bakarsak biz refah payı da vermiş oluyoruz. Biraz daha memnun edelim dendi. Yüzde 2,5 ya da maksimum yüzde 5 ek olacak şekilde karşımızda yüzde 30 olma ihtimali güçlü geliyor. Yüzde 25 olursa asgari ücret 21.250 TL’ye çıkar. Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay da ‘ileriye dönük endeksleme yapmak lazım’ dedi. ‘Yüzde 45 zam yapıldığında dinamik bozulacak, enflasyonu hiç düşüremeyeceğiz. Fiyat fırsatçılığını getirecek’ dedi” ifadelerine yer verdi.
“YIL BAŞINDAN İTİBAREN BELİRLENECEK”
“Türkiye'de gelir dağılımında daha adil bir yapı olsa, bazı ekonomik politikalar daha uygulanabilir hale gelebilir. Ancak şu anki durumda, yeniden değerleme oranının yaklaşık yüzde 44'e ulaşmış olması dikkat çekiyor. Büyük ihtimalle, yıl başında yönetilen ve yönlendirilen fiyat ayarlamaları bu oran üzerinden belirlenecek” diyen Eryılmaz, “Bununla birlikte, fiyatlama davranışlarındaki bozukluklar gözlemleniyor ve bu durum Merkez Bankası'nın raporlarında da yer alıyor. Merkez Bankası, bu durumu kontrol edebilecek bir konumda değil; firmaları tek tek denetleme yetkisi veya imkanı bulunmuyor. Ancak bu, mevcut ekonomik gerçeğin bir parçası olarak karşımıza çıkıyor. Açıkçası asgari ücrete zammı beklenen enflasyon üzerinden yapılmasını adalet açısından çok doğru bulmuyorum” yorumunu yaptı.
