Gaziantep, zamanında İpek Yolu üzerinde önemli bir ticaret noktasıydı ve bu nedenle tüccarların konaklaması için yapılan hanlar, şehirdeki ticaretin parçacıklarının bir parçasıydı. Osmanlı döneminde, tüccarların ve yolcuların güvenli bir şekilde dinlenebilmesi ve mallarını satabilmek amacıyla inşa edilen 21 han, günümüzde hala ticaret merkezleri olarak işlev görmektedir.
Gaziantep'teki bu hanlar, Osmanlı döneminin sosyal ve ticari hayatına dair değerli bilgiler sunan yapılar olup, günümüzde farklı işlevlerle hizmet vermektedir. Şehirdeki çarşılarda yer alan bazı önemli hanlar şunlardır:
"Hışva, Darı, Kürkçü, İnceoğlu (Elbeyli), Gümrük, Emir Ali, Mecidiye, Tuz, Şıra, Yemiş, Anadolu, Yeni, Yüzükçü, Küçük Buğday Pazarı, Büyük Buğday Pazarı, Bayaz, Güven, Kumru, Pürsefa, Sabuncu ve Şeker han."
Gaziantep'in Dar Sokaklarında Bulunan Bazı Önemli Hanlar:
- Şire Hanı: 1885/1886 yıllarında Halep Valisi Cemil Bey'in emriyle inşa edilen bu han, klasik Osmanlı han mimarisini yansıtmaktadır. Avlu çevresindeki dükkanlar ve yolcuların konaklaması için tasarlanan odalar, bu sayede geçmişteki ticaret depolarını taşıdıklarını gösteriyor.
-
Tuz Hanı: Gaziantep'in tarihi çarşısının bulunduğu yer alan Tuz Hanı, tuz ticaretinin merkezi olarak kullanılmıştır. 16. yüzyılın sonlarında inşa edilen bu han, zaman içinde ticaretin bildirndiğinden biri olmuştur.
-
Paşa Hanı (Lala Mustafa Paşa Hanı): Osmanlı döneminde inşa edilen bu han, geleneksel Osmanlı han mimarisinin güzel bir örneğidir.
-
Mecidiye Hanı: 19. yüzyılda kalma olan bu han, hem ticari hem de sosyal anlamda önemli bir yapıdır.
-
Emir Ali Hanı: Ticaretin yoğun olduğu bu han, şehirdeki en önemli ticaret alanlarından biridir.
-
Anadolu Hanı: 19. yüzyılda inşa edilen bu han, geleneksel Osmanlı han mimarisini yansıtmış ve 1985'te yapılmıştır.
-
Kürkçü Hanı: 120 yıllık tarihiyle Gaziantep çarşısında yer alan bu han, özellikle zengin giriş kapısıyla dikkat çeker. Restorasyonu 2009'da başladı.
-
Belediye Hanı: Çarşıda ticaretin yoğunlaştığı bir merkez olan Belediye Hanı, bölgede sosyal ve yaşamın ekonomik önemli yapılarından biridir.
-
Yeni Yüzükçü Hanı: Yüzükçü esnafının yer aldığı bu han, çarşıdaki önemli ticaret noktalarındandır ve kitabesi 1897 tarihli yenileme süreci göstermektedir.
-
Tütün Hanı: 1754 yılına kadar uzanan bir geçmişe sahip olan Tütün Hanı, özellikle Gaziantep'in tütün ticaretine dair önemli bilgiler sunmaktadır.
-
Hacı Ömer Hanı: Tekstil ticaretinin merkezi olan bu han, çarşıda önemli bir ticaret alanıdır.
-
Büdeyri Hanı: 1900'lü yıllarda inşa edilen bu han, geleneksel Osmanlı han mimarisine farklı bir plan tipolojisiyle katkı sağlar.
Bu hanlar, Gaziantep'in tarihi çarşısında Osmanlı dönemi ticaretinin ve sosyal yapı izlerini taşıyan yapılar olup, günümüzde hem turistik hem de yerel ticaret merkezi olarak kullanılmaktadır.
