Miyokard enfarktüsü olarak bilinen kalp krizi, kalbe kan sağlayan koroner arterlerde yağ ve kolesterol birikmesi sonucu oluşan tıkanıklık nedeniyle kalp kasına yeterli miktarda kan ve oksijen gitmemesi sonucu meydana gelen ciddi bir durumdur. Bu tıkanıklık, kalp kasının bazı bölümlerinin oksijensiz kalmasına ve zamanla ölmesine yol açar. Kalp krizi, kan akışının aniden durması nedeniyle acil müdahale gerektirir; aksi halde kalpte oluşacak hasar ölümcül olabilir. Bu nedenle, kalp krizi belirtileri fark edildiği anda derhal tıbbi yardım alınmalıdır.
Kalp Krizi Çeşitleri Nelerdir?
Koroner arterlerde meydana gelen tıkanıklık sonucu kalp kasına giden oksijen ve kan akışının kesilmesiyle ortaya çıkan kalp krizi, üç ana tipe ayrılır:
ST Yükselmeli Miyokard Enfarktüsü (STEMI): En ciddi kalp krizi türlerinden biri olup, koroner arterin tamamen tıkandığı durumu ifade eder.
ST Segment Yükselmeli Miyokard Enfarktüsü (NSTEMI): Koroner arterin kısmen tıkalı olduğu ve kalp kasına giden kanın tamamen kesilmediği bir krizi tanımlar.
Koroner Atardamarlarda Kasılma (Koroner Spazm): Koroner arterlerin geçici olarak daralması sonucu oluşan kalp krizi türüdür.
Kalp Krizi Nedenleri Nelerdir?
Kalp krizi, genellikle koroner arterlerde yağ ve kolesterol birikmesiyle oluşan plakların damarları tıkaması sonucu meydana gelir. Ancak, koroner arter hastalığı dışında da çeşitli faktörler kalp krizine yol açabilir:
Koroner Arter Spazmı: Damarların aniden daralması.
Yüksek Tansiyon: Kan basıncının sürekli yüksek olması.
Yüksek Kolesterol: Kan dolaşımında kolesterol seviyelerinin fazla olması.
Diyabet: Kan şekeri seviyelerinin kontrolsüz yükselmesi.
Travmalar: Fiziksel yaralanmalar.
Obezite: Aşırı kilolu olmanın getirdiği riskler.
Elektrolit Dengesizliği: Vücuttaki mineral dengesizlikleri.
Sigara ve Uyuşturucu Kullanımı: Damarlara zarar veren maddelerin tüketimi.
Hipoksi: Kandaki oksijen eksikliği.
Yaş ve Genetik Faktörler: 45 yaş ve üzeri olmak, ailede kalp hastalığı öyküsü.
Fiziksel Aktivite Eksikliği: Yetersiz egzersiz yapmak.
Stres ve Sağlıksız Beslenme: Yüksek stres seviyeleri ve kötü beslenme alışkanlıkları.
Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?
Kalp krizi anında belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve bazen hiç belirti görülmeyebilir. Ancak, en yaygın kalp krizi belirtileri şunlardır:
Göğüste Ağrı, Baskı ve Sıkışma: En yaygın ve belirgin belirtidir.
Nefes Darlığı: Kalbin yeterince kan pompalayamaması sonucu ortaya çıkar.
Vücudun Diğer Bölgelerinde Ağrı: Çene, sırt, boyun, kol veya omuzda hissedilen ağrılar.
Sol Kolda Ağrı ve Uyuşma: Özellikle sol kolda hissedilen rahatsızlık.
Midede Yanma ve Hazımsızlık: Sindirim sistemiyle ilgili belirtiler.
Mide Bulantısı ve Baş Dönmesi: Genel rahatsızlık hissi.
Soğuk Terleme: Ani ve yoğun terleme.
Aşırı Yorgunluk: Normalden daha fazla yorgun hissetme.
Kalp Krizi Risk Faktörleri Nelerdir?
Kalp krizi riskini artıran çeşitli faktörler bulunmaktadır:
Tütün Kullanımı: Sigara ve nargile başta olmak üzere tüm tütün ürünlerinin kullanımı.
Düşük HDL ve Yüksek LDL Kolesterol: İyi kolesterolün düşük, kötü kolesterolün yüksek olması.
Diyabet: Şeker hastalığı olan bireyler.
Metabolik Sendrom: Bir dizi metabolik bozukluk.
Obezite: Fazla kilo taşıma.
Hareketsiz Yaşam Tarzı: Düzenli fiziksel aktivite yapmamak.
Yaş: Erkekler için 45, kadınlar için 55 yaşın üzerinde olmak.
Uyuşturucu Kullanımı: Zararlı maddelerin kullanımı.
Hipertansiyon: Yüksek kan basıncı.
Sağlıksız Beslenme: Dengeli ve besleyici gıdalardan yoksun diyetler.
Preeklampsi Geçmişi: Hamilelik sırasında hipertansiyon ve böbrek sorunları.
Otoimmün Hastalıklar: Bağışıklık sisteminin anormal çalışması.
Aile Öyküsü: Ailede kalp hastalığı geçmişi.
Kalp Krizi Anında Ne Yapılmalı?
Kalp krizi anında hızlı ve doğru müdahale hayati önem taşır. İşte yapılması gerekenler:
Eğer Kişi Yalnızsa:
Derhal Yardım Çağırın: Acil servisi arayarak durumu bildirin.
Bulunduğunuz Yeri Hazırlayın: Kapıyı açık bırakın, böylece yardım ekipleri kolayca ulaşabilir.
Kuvvetli Öksürme: Kan akışını artırmak için güçlü öksürük yapın.
Aspirin Alın: Evde aspirin varsa bir bardak su ile çiğneyerek tüketin.
Yiyecek ve İçecek Almaktan Kaçının: Mideyi rahatlatmak için bir şey yemeyin veya içmeyin.
Oksijen Sağlayın: Pencere açarak odaya taze hava girmesini sağlayın.
Yatar veya Otur: Rahat bir pozisyonda dinlenin, ayakta durmayın.
Yanınızdaki Bir Kişi Kalp Krizi Geçiriyorsa:
Profesyonel Yardım Çağırın: Derhal ambulans çağırın.
Kişiyi Yatırın: Rahat bir pozisyonda yatırın ve bacaklarını kalp seviyesinin üzerine kaldırın.
Gevşek Kıyafetler: Sıkı kıyafetleri gevşetin, kravatı çözün.
Acil Müdahale: Kalp krizi geçiren kişinin kendiniz müdahale etmeye çalışmayın. Sağlık profesyonellerinin gelmesini bekleyin.
Travmayı Önleyin: Hastanın başını çarpmaması için dikkat edin.
Egzersiz Yapmayın: Ağrıyı hafifletmek için hareket etmeyin.
Sıvıdan Kaçının: Soğuk veya sıcak su içirmekten kaçının.
Kalp Hastalıklarından Korunmanın Temel İlkeleri
Kalp hastalıklarından korunmak için aşağıdaki stratejiler uygulanabilir:
Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta şiddette aerobik aktivite yapmak.
Sağlıklı Beslenme: Sebze, meyve, tam tahıl, yağsız protein ve sağlıklı yağlar içeren dengeli bir diyet benimsemek.
Tütün ve Alkolü Azaltmak: Sigara içmemek ve alkol tüketimini sınırlamak.
Kilo Kontrolü: Sağlıklı bir kiloda kalmak kalp üzerindeki yükü azaltır.
Düzenli Sağlık Kontrolleri: Kan basıncı, kolesterol ve kan şekeri seviyelerinin düzenli olarak izlenmesi.
Stres Yönetimi: Yoga, meditasyon ve derin nefes alma teknikleri gibi yöntemlerle stresi kontrol altında tutmak.
Yeterli Uyku: Her gece 7-8 saat uyuyarak vücudun dinlenmesini sağlamak.
