Genellikle usulsüzlük yapılan şirketlere, özel kurumlara devletin tedbir amaçlı el koymasından sonra atadığı yöneticilere denmektedir.
Kayyum da vasi gibi vesayet organlarından birisidir. Ancak vasi, vesayet altındaki kimsenin hem kendisini hem de mal varlığını gözetlemek, yönetmek ve hukuki işlemlerde onu temsil etmek üzere atanırken; kayyum sadece belirli işleri görmek veya mal varlığını yönetmek için görevlendirilir.
Kayyum Ataması Nedir?
Kayyum, usulsüzlük yapıldığı belirlenen özel kurumlara ve şirketlere devlet el koyduktan sonra atanan yöneticidir. Bu yöneticiler mahkeme tarafından atanır ve atandıkları kurumun yönetimini belirli bir süre boyunca üstlenirler. Kayyumlar, görev ve yetkileri çerçevesinde yönetimi devralarak faaliyetleri sürdürmekle yükümlüdür.
Kayyum atama süreci, belirli usulsüzlükler sonucu bir kişi veya kurumun yönetimine devlet tarafından el konulması ve bu yönetimin geçici olarak başka bir kişi veya kuruluşa devredilmesi anlamına gelmektedir. Mahkeme kararı ile devlet organlarınca gerçekleştirilen kayyum ataması aşağıdaki durumlarda ortaya çıkmaktadır:
-
Belirli bir kurum, şirket veya işletmede ortaya çıkan hukuki usulsüzlükler,
-
Bir kurum veya derneğin faaliyetlerinin kamu düzenini bozması veya güvenliği tehdit etmesi,
-
Herhangi bir şirket veya kurumda yolsuzluk, yönetememe veya idari yetkilerin yanlış kullanılması.
Kayyum Heyeti Nedir?
Bir kurumun veya şirketin yönetimine devlet tarafından atanan kişilere kayyum heyeti denir. Bu heyet, mahkeme kararı ile atanır ve kurumun yönetimini geçici olarak devralır. Kayyum heyeti, ortaya çıkan hukuki ve mali sorunları çözmek için faaliyet gösterir ve mahkeme tarafından belirlenen çerçevede hareket eder.
Kayyum Davası Nedir?
Bir şirkette, kurumda veya doğrudan bir kişinin tüzel faaliyetlerinin sebep olduğu hukuki ve mali sorunlar nedeniyle devlet tarafından yönetimine el konulması için açılan hukuki davaya kayyum davası denir. Kayyum davalarında devlet mahkemeleri, usulsüzlük yaptığı tespit edilen kişi veya kurumlara kayyum atamaya yetkilidir.
Kayyumun Görev ve Yetkileri Nelerdir?
Kayyumun görev ve yetkileri, atanma sebebine göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak kayyum, yönetim kontrolünü ele almak, kurum veya şirketin faaliyetlerini düzenlemek ve hukuki süreçleri yürütmekle yükümlüdür.
Eğer kayyumun atanma sebebi finansal sorunlarsa:
-
Gelir-gider kontrolünü sağlar,
-
Finansal süreçleri düzene sokar,
-
Ekonomik ihtiyaçları belirleyerek iyileşme stratejileri geliştirir.
Hukuki usulsüzlükler sonrası kayyum ataması gerçekleştiğinde:
-
Devlet mahkemelerinin kararlarını uygular,
-
Hukuki anlaşmazlıkları çözer,
-
Yasal uyumluluk sorunlarını giderir.
Kayyum atanması kamu güvenliği ile ilgili bir durumdan kaynaklanıyorsa:
-
Mahkeme kararlarını uygular,
-
Kamu düzenini ve güvenliğini tehdit eden unsurları bertaraf eder.
Kayyumun görevleri mahkeme tarafından belirlenir ve geçici niteliktedir. Yetkileri atanmasına neden olan durumlarla sınırlıdır. Genel olarak kayyum atama türleri şunlardır:
1. Temsil Kayyumluğu
Vesayet makamı bazı sebeplerden veya kanunda belirtilen hallerde, bir ilgilinin isteği üzerine veya resen kayyum atar.
2. Yönetim Kayyumluğu
Bu tür kayyumluk, kimsenin yönetiminde olmayan malların korunmasını ve güvence altına alınmasını amaçlar. Özellikle bir kişinin uzun süre bulunamaması veya oturduğu yerin bilinmemesi nedeniyle yönetim ihtiyacı doğması halinde atanır.
3. İstek Üzerine Kayyumluk
Eğer isteğe bağlı kısıtlama sebeplerinden biri gerçekleşmişse, ergin bir kişinin isteği üzerine kayyum atanabilir.
Kayyumluk, geçici bir önlem olup, belirli sürelerle sınırlıdır ve genellikle kurum veya kişinin hukuki statüsü netleşene kadar devam eder.
