Toplumda her kesimden insanın başına gelebilecek olan nefes darlığı, kişinin yaşam kalitesini doğrudan etkileyen ve vücuttaki birtakım hastalıkların sinyali olabilecek bir rahatsızlıktır, tam da bu sebeplerden dolayı nefes darlığı göz ardı edilmemesi gereklidir. Nefes darlığı yaşayan vatandaşlar nefes darlığı neden olur hangi doktora gidilir sorusunu merak edilmektedir. Peki, nefes darlığı neden olur? Hamilelikte nefes darlığı neden olur? Yemek yerken nefes darlığı neden olur? Ani nefes darlığı neden olur? Bu soruların yanıtını ve daha fazlasını sizler için derleyip hazırladığımız içerikte bulabilirsiniz.
Nefes Darlığı Nedir?
Tıbbi ismi dispne olan nefes darlığı, akciğer, kalp, damar ve metabolik hastalıkların bir sonucu olarak ortaya çıkabilen, ciğerlerin yeterince hava alamaması sonucu göğüste daralma ve nefes almada zorluk yaşanması olarak tanımlanabilir.
Nefes darlığı yaşayan kişiler oksijen ihtiyacının yetmediğini ya da nefes alıp verirken engellendiğini düşünür. Bunun dışında bazı kişiler bunu göğüste bir ağırlık ve baskı olarak tarif edebilir. Nefes darlığı subjektif ve objektif olarak ikiye ayrılabilir. Objektif nefes darlığı objektif parametrelere dayalıdır. Kandaki oksijen seviyesi, kan gazı ya da fiziki muayenede olan nefes, solunum sayısı başlıca kriterlerdir. Bunun dışında sübjektif nefes darlığı, kişinin objektif parametrelerinin olmadığı kendi hissettiğinin tanımlamasıdır. Örneğin, oksijen seviyesi veya diğer kriterleri çok iyi olan bir kişi bile bazı anlarda ya da durumlarda nefes darlığı hissine kapılabilir.
Nefes Darlığı Neden Olur Hangi Doktora Gidilir?
Nefes darlığına akciğer hastalıkları yahut tamamen psikolojik rahatsızlıklar neden olabilir, bu durumda yine ilk etapta kardiyoloji bölümünde muayene olduktan sonra kardiyoloji uzmanlarının göğüs hastalıkları ya da psikiyatri bölümüne sevk etmesiyle birlikte ilgili bölümde tetkiklerin akabinde tedavi başlar. Devlet hastanesi, fakülte hastanesi ya da özel hastane fark etmeksizin nefes darlığı problemine bakan bölüm kardiyoloji bölümüdür.
Nefes darlığı soluk borusuna yabancı bir cisim kaçması yüzünden yaşanıyorsa zaman kaybetmeden 112 acil servis ekiplerine haber verilmelidir. Hasta, kendi imkanları ile hastaneye ulaşacak ise bu durumda gidilecek bölüm acil travmatoloji bölümüdür.
Hamilelikte Nefes Darlığı Neden Olur?
Gebelikte nefes darlığının temel sebebi, rahmin büyümesi ile birlikte karın ve göğüs boşluklarını birbirinden ayıran diyafram kasına baskı yapması, onu yukarıya doğru itmesidir. Bu durum solunum için anne adayının daha fazla çaba göstermesine yol açar.
Ayrıca hamilelik boyunca anne adayının normal zamanlara oranla daha fazla oksijene ihtiyacı vardır. Anne adayı kendisini bu duruma adapte edebilmek ve oksijen ihtiyacını karşılayabilmek için daha hızlı ve sık nefes almaya başlar. Hormonlarda yaşanan yükselmeler ( özellikle progesteron hormonunda yaşanan yükselme ) direkt olarak akciğeri etkiler. Ayrıca yükselme beyindeki solunum merkezini uyarır. Bu da her 1 dakikada alınan nefes sayısının artmasına sebep olur.
Kimi zaman fazla kilo alımı, anne adayının astım gibi solunum hastalıklarının bulunması, çoğul gebelikler ve demir eksikliği de gebelikte nefes darlığına yol açabilir.
Yemek Yerken Nefes Darlığı Neden Olur?
Özellikle çok miktarda yiyecek tüketilen öğünlerden sonra KOAH hastalarında nefes darlığı sıklıkla görülen bir şikâyettir. Tüketilen yiyeceklerin sindirilmesi için daha fazla enerji harcanması gerekir ve diyafram kası üzerindeki baskı artabilir. Fazla miktarda yiyeceğin sindirimi daha uzun sürdüğünden, nefes darlığının yorgunluk hissiyle birleşmesi mümkündür. Öksürük, hırıltılı solunum ve mukus üretimi gibi şikâyetlerle karşılaşılabilir.
KOAH’lı hastaların bu şikâyetleri yaşama riski sağlıklı akciğerlere sahip olan bireylere oranla daha fazladır. Mide dolup genişlediğinde diyaframa baskı yapacağından akciğerlerin alanı daha da daralır ve sonuç nefes darlığı olur. Tüm bu nedenlerle KOAH hastalarının beslenme süreçlerinde belirli kurallar dahilinde hareket etmeleri önerilir.
Kabızlık ve barsaklarda aşırı gaz birikimi de karın içi basınç artışına ve diyaframa baskıya sebep olacağından nefes darlığında artışa sebep olabilir . Kabızlık nedeniyle tuvalete çıkmakta zorlanan hastalarda tuvalette ıkınma hareketine bağlı karın içi basınç artışı nedeniyle ani nefes darlığı atakları gelişebilir.
Ani Nefes Darlığı Neden Olur?
Kişinin nefes alıp vermekte zorlanması ve yeteri kadar nefes alamaması olarak tanımlanan nefes darlığı, akciğere bağlı sebepler ve akciğere bağlı olmayan sebepler olarak iki ayrı başlık altında incelenir. Nefes darlığı sebepleri çoğunlukla, akciğerde var olan patolojiye bağlı olarak görülür. Akciğere bağlı olmayan nefes darlığı neden olur sorusu ise kalp problemlerine ve psikolojik nedenlere bağlı olarak görülebilir şeklinde yanıtlanır. Soluk alıp vermeyi güçleştiren rahatsızlık, kalp, akciğer ve diğer hayati fonksiyonlara sahip dokuların yeterince oksijenlenememesine ve karbondioksidin vücut içinde birikmesine yol açabilir. Akciğer kanseri, obezite, guillain barre sendromu, myastenia gravis, verem, panik atak ve anksiyete bozuklukları da nefes darlığına yol açan nedenler arasında yer alır. Akut ya da farklı bir deyişle aniden ortaya çıkan nefes darlığının nedenleri ise şu şekilde sıralanır:
· Astım
· Kalp krizi
· Kalp yetmezliği
· Tansiyon düşüklüğü
· Solunum yolu tıkanıklıkları ve yabancı cisim varlığı
· Pnömoni olarak tanımlanan zatürre
· Sönmüş akciğer olarak bilinen pnömotoraks
· Akciğer arterlerinde gelişen ani kan pıhtılaşması sonucu görülen pulmoner emboli
· Kan kaybı
