Yapılan düzenlemeye göre, yüzde 90 engelli olan bireyler her 10 yılda bir, yüzde 40 yerlilik şartıyla ÖTV’siz araç alabilecek. Ayrıca, bu araçları 5 yıl kullandıktan sonra herhangi bir ceza ödemeden satma hakkına sahip olacaklar. Mevzuatta engelli bireyler için ÖTV indirimi değil, tam anlamıyla bir muafiyet sağlanıyor. 2024 yılında ÖTV’siz araç satışlarının 800 bini aşması üzerine getirilen yeni kriterler nedeniyle bazı engelliler kafa karışıklığı yaşarken, çözüm arayışlarını TBMM’de sürdürdü. Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu konuda rehber niteliğinde bir açıklama yaparak detayları Meclis’e sundu.
Engelli Bireyler İçin ÖTV Muafiyeti Düzenlemesi
TBMM’ye başvuruda bulunan engelliler; araçlarını sattıktan sonra yeniden araç alım sürecinin ne zaman başlayacağı, bekleme süreleri, doğal afetler nedeniyle zarar gören araçların değişim durumu ve özel tertibat uygulaması gibi konularda bilgi talep etti. Bu talepler üzerine Bakanlık, Meclis’e gönderdiği yazıda rehber niteliğinde açıklamalar yaptı.
Engellilerin Araç Alım Şartları Nelerdir?
Engelli bireyler için mevzuatta ÖTV indirimi değil, doğrudan muafiyet uygulanıyor. Yüzde 90 ve üzeri engelliler ile yüzde 90’ın altında olanlar için farklı koşullar bulunuyor.
2024 ve 2025 Yılı İçin Araç Alım Limitleri
2024 yılında ÖTV’siz araç alım limiti 1 milyon 591 bin 255 TL olarak belirlenmişti. Bu rakam, 2025 yılında yeniden değerleme oranına bağlı olarak 2 milyon 290 bin 200 TL’ye yükseltildi.
Yüzde 90 ve Üzeri Engelliler İçin ÖTV Muafiyeti Şartları
Engellilik oranı yüzde 90 ve üzerinde olan bireyler, her 10 yılda bir ÖTV muafiyetinden yararlanarak araç satın alabiliyor. Bu kişilerin aracı bizzat kullanma şartı bulunmuyor. Ancak, sürekli tekerlekli sandalye ya da sedye kullananlar için özel tertibat yapılması zorunlu tutuluyor.
Yüzde 90 Üstü Engelli Aracı Kimler Alabilir?
18 yaşını doldurmuş ve yüzde 90 ya da üzeri engellilik oranına sahip kişiler, Engellilik Sağlık Kurulu Raporu ile ÖTV’siz araç satın alabiliyor. Araçları bizzat kullanma şartı aranmamakla birlikte özel tertibat gerekmiyor.
Akıl Sağlığı Yerinde Olmayan Bireyler Araç Alabilir mi?
Akıl sağlığı yerinde olmayan 18 yaş üstü bireyler için mahkeme tarafından atanan vasi aracılığıyla araç alımı yapılabiliyor. 18 yaş altındaki engellilerde ise alım işlemleri, ebeveynleri veya yasal vasileri tarafından gerçekleştiriliyor.
Engelli Araçlarını Herkes Kullanabilir mi?
Özel tertibatı olmayan ve yurt içinden alınan engelli araçları, herhangi bir kısıtlama olmadan herkes tarafından kullanılabiliyor. Kullanıcıların yakınlık derecesine bakılmaksızın özel bir yetkilendirme veya noter işlemi gerekmeden kullanım serbestisi bulunuyor.
Yüzde 90 Altı Engelliler İçin Araç Alım Şartları
Engellilik oranı yüzde 90’ın altında olanlar da belirli koşullarda ÖTV’siz araç alabiliyor. Bu durumda engellilik oranından ziyade sağlık raporunda “hareket ettirici aksamda özel tertibatlı araç kullanması gerekir” ifadesinin yer alması yeterli sayılıyor. Bu koşul sağlandığında engellilik oranı yüzde 40 ya da yüzde 80 olsa bile ÖTV muafiyetinden yararlanmak mümkün.
Araçlara Özel Tertibat Yaptırma Şartları
ÖTV’siz satın alınan araçlarda, debriyaj, fren, gaz pedalları ve vites kolu gibi hareket ettirici aksamda özel tertibat yapılması zorunlu. Gaz, fren ya da debriyaj pedallarında sabit düzenlemeler yapılması, manuel vites kolunun direksiyona taşınması veya özel hareket ettirici düzeneklerin eklenmesi gibi kriterler yer alıyor. Örneğin, sağ bacağı olmayan bir engellinin fren ve gaz pedallarında özel tertibat yaptırması gerekiyor.
Otomatik Vitesli Araçlarda Tertibat Şart mı?
Otomatik vitesli araçlar engelliler için daha uygun gibi görünse de, hareket ettirici aksamda gerekli olan düzenlemelerin yapılması zorunlu tutuluyor. Sağ bacağı olmayan veya her iki bacağını hareket ettiremeyen kişiler, fren ve gaz pedallarında düzenleme olmadan bu araçları kullanamıyor.
Hangi Araçlar ÖTV Muafiyeti Kapsamına Giriyor?
Vergiler dahil toplam değeri 330.750 TL’nin altında olan binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı, ATV, jeep, station wagon gibi taşıtlar ÖTV muafiyetinden yararlanabiliyor. Ayrıca, motor silindir hacmi 2800 cc’yi geçmeyen van, panelvan, pick-up gibi araçlar ile 1.6 motor hacmi ve altındaki binek otomobiller de bu kapsama giriyor.
ÖTV’siz Alınan Araçlar Hangi Koşullarda Satılabilir?
ÖTV muafiyetiyle alınan araçlar, 10 yıl geçmeden satılamıyor. Ancak, sel, heyelan, yangın ya da kaza gibi durumlarda araç kullanılamaz hale gelirse yeni araç alımında ÖTV ödenmiyor.
Yeni Düzenleme İle Araçlar Ne Zaman Satılabilir?
Yapılan düzenlemeye göre, yüzde 40 yerlilik oranı ve 10 yılda bir satın alma şartı getirildi. Engelli bireyler, ÖTV’siz satın aldıkları aracı 5 yıl kullandıktan sonra cezasız olarak satabiliyor. Ancak yeniden ÖTV’siz araç almak için 10 yıl beklemek zorundalar. Örneğin, Nisan 2024’te araç alan bir kişi, Nisan 2029’da cezasız satış yapabilir, ancak yeniden araç almak için Nisan 2034’ü beklemesi gerekiyor.
