Dünya genelinde aşırı sıcaklıkların artmasıyla birlikte sıcak çarpması vakaları da hızla artıyor. Mekke'deki aşırı sıcaklar nedeniyle 1300'den fazla hacı adayı hayatını kaybetti. Yunanistan'da iki turist sıcak çarpması yüzünden vefat ederken, üç turist kayboldu. Türkiye'de de sıcaklıklar mevsim normallerinin çok üzerinde seyrediyor.

SICAK ÇARPMASI NEDİR?

Sıcak çarpması, vücudun ısı düzenleme mekanizmalarının yetersiz kaldığı ve vücut ısısının hızla yükseldiği tehlikeli bir durumdur. Vücut sıcaklığı 37-37,8°C arasında dengede kalmalıdır. Ancak aşırı sıcağa maruz kalındığında bu denge bozulur ve vücut fonksiyonları hızla kaybolur.

SICAK ÇARPMASI BELİRTİLERİ VE SÜRECİ

1 Dakika İçinde: Dışarı adım attığınız anda güneş ışınları cildinize vurur ve terleme başlar. Terleme, vücudun kendini soğutma mekanizmasıdır. Ancak yüksek nem, terin buharlaşmasını zorlaştırır ve vücudun sıvı kaybı hızlanır.

2 Dakika İçinde: Vücut kendini soğutmak için kan damarlarını genişletir ve cilde kan akışını artırır. Ancak bu, hayati organlardan kanın çekilmesine neden olur.

5-10 Dakika Sonra: Kalp hızlı atmaya başlar ve kan basıncı düşer. Beyne yeterince kan gitmemesi baş dönmesi, kafa karışıklığı ve bayılma gibi belirtilere yol açar.

-10-15 Dakika Sonra Sıcak çarpması belirtileri şiddetlenir. Cilt kuru, sıcak ve kırmızı hale gelir, vücut ısısı artar, solunum ve nabız hızlanır. Bu noktada su ve elektrolit alımı, gölgeli alanlarda dinlenme gibi önlemler alınmazsa çoklu organ yetmezliği riski artar.

30+ Dakika Vücut fonksiyonları tamamen kaybolur ve iç sıcaklık 41°C’ye ulaşır. Bu noktada acil tıbbi müdahale şarttır. Vücut fonksiyonlarının normale dönmesi hastanede birkaç gün sürebilir.

UZUN VADELİ ETKİLER

Sıcak çarpması geçiren bireylerde kalıcı etkiler olabilir. Bazı çalışmalar, sıcak çarpmasından kurtulanların ilerleyen yaşlarda kronik kalp ve böbrek hastalıklarına yakalanma riskinin arttığını göstermektedir.

ÖNLEMLER

- Öğle saatlerinde dışarı çıkmaktan kaçının.

- Açık renkli, hafif ve bol giysiler giyin.

- Sıcak altında ağır spor ve fiziksel aktivitelerden kaçının.

- Bol su için ve kafein tüketimini sınırlayın.

- Gölgede veya klimalı ortamlarda vakit geçirin.

- Güneş koruyucu kremler kullanın.

Sıcak çarpmasından korunmak için alınacak bu önlemler hayati önem taşır. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olan bireyler daha dikkatli olmalıdır.