Modern yaşamın getirdiği düzensiz beslenme, hareketsiz yaşam tarzı ve kötü alışkanlıklar birçok sağlık sorununu da beraberinde getiriyor. Bu sorunlardan biri olan karaciğer yağlanması ise dünya genelinde hızla yaygınlaşıyor. Uzmanlar, erken teşhis ve doğru yaşam tarzı değişiklikleri ile hastalığın önlenebileceğine dikkat çekiyor.
Karaciğer Yağlanması Nedir?
Tıbbi adı steatoz olan karaciğer yağlanması, karaciğer hücrelerinde aşırı yağ birikmesi ile ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Karaciğerin ağırlığının %5’inden fazlasının yağdan oluşması durumunda bu rahatsızlıktan söz edilir. Karaciğerin aşırı yağlanması zamanla organın fonksiyonlarını bozabilir ve ileri evrelerde siroz ya da karaciğer kanserine yol açabilir.
Karaciğer yağlanması alkole bağlı ve alkole bağlı olmayan olmak üzere iki temel gruba ayrılır:
Alkole bağlı karaciğer yağlanması, aşırı alkol tüketimine bağlı olarak gelişir ve alkol alımına son verilmesi durumunda geri döndürülebilir.
Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması (NAFLD) ise obezite, diyabet, yüksek trigliserid seviyeleri gibi faktörlerle ortaya çıkar ve tedavi edilmezse ciddi sonuçlara neden olabilir.
Karaciğer Yağlanmasının Nedenleri
Bu hastalığa yol açan birçok etken bulunuyor. Uzmanlara göre en yaygın nedenler şunlardır:
Aşırı alkol tüketimi
Obezite ve yüksek yağ oranına sahip beslenme düzeni
Diyabet ve insülin direnci
Trigliserid ve kolesterol seviyelerinin yüksek olması
Hareketsiz yaşam tarzı
Yüksek tansiyon
Yetersiz ve dengesiz beslenme
Bazı ilaçların uzun süreli kullanımı
Karaciğer yağlanmasının önüne geçmek için dengeli beslenme ve düzenli egzersiz kritik önem taşıyor.
Karaciğer Yağlanmasının Belirtileri
Karaciğer yağlanması çoğu zaman belirti vermeden ilerleyebilir ve genellikle rutin sağlık taramalarında fark edilir. Ancak hastalık ilerledikçe şu belirtiler ortaya çıkabilir:
Kronik yorgunluk ve halsizlik
İştahsızlık ve kilo kaybı
Karın sağ üst bölgesinde ağrı
Cilt ve gözlerde sararma (sarılık)
Mide bulantısı ve kusma
İdrar renginde koyuluk
Cilt kaşıntısı
Vücutta kolay morarma ve kanama eğilimi
Karında ve bacaklarda şişlik (ödem)
Adet düzensizlikleri
Uzmanlar, bu belirtilerden bir veya birkaçını gösteren kişilerin erken teşhis için doktora başvurması gerektiğini vurguluyor.
Karaciğer Yağlanmasının Tedavisi Var mı?
Hastalığın erken evrede teşhis edilmesi, tedavinin başarısını artırıyor. Uzmanlar, karaciğer yağlanmasının ilaç tedavisi ile doğrudan giderilemeyeceğini, ancak yaşam tarzı değişiklikleriyle geriletilip kontrol altına alınabileceğini belirtiyor.
Önerilen tedavi yöntemleri şunlardır:
Sağlıklı kilo kaybı: Kilo fazlası olan bireylerin vücut ağırlığının %10’unu kaybetmesi karaciğerin kendini onarmasını sağlayabilir.
Dengeli beslenme: Akdeniz tipi diyet önerilir. Sebze, meyve, tam tahıllar, sağlıklı yağlar ve omega-3 bakımından zengin besinler tüketilmelidir.
Alkol tüketimini bırakmak: Alkol, karaciğer hücrelerine zarar verdiği için yağlanmayı hızlandırır.
Düzenli egzersiz: Haftada en az 150 dakika yürüyüş veya hafif tempolu egzersiz önerilir.
Diyabet ve kolesterol kontrolü: Kan şekeri ve trigliserid seviyelerinin düzenlenmesi gerekir.
Uzmanlar, karaciğer yağlanmasının ilerlemesi durumunda hastalığın karaciğer nakline kadar gidebileceğini belirtiyor. Bu nedenle hastalığın erken teşhisi ve yaşam tarzı değişiklikleri büyük önem taşıyor.
Karaciğer Yağlanmasını Önlemek İçin Neler Yapılmalı?
Karaciğer sağlığını korumanın en iyi yolu hastalığın ortaya çıkmasını engellemek. Bunun için uzmanlar şu önlemleri öneriyor:
Günlük 30 dakika tempolu yürüyüş veya egzersiz yapmak
Sebze, meyve ve tam tahıllar açısından zengin bir beslenme düzeni benimsemek
Sağlıklı yağlar tüketmek (zeytinyağı, avokado, balık gibi)
Fast food ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak
Rafine şeker ve doymuş yağları azaltmak
Alkol ve sigara kullanımını bırakmak
Bol su içmek ve düzenli uyumak
Uzmanlar, sağlıklı bir yaşam tarzının sadece karaciğer yağlanmasını değil, genel vücut sağlığını da koruyacağını vurguluyor.
Erken Teşhis Hayat Kurtarır
Karaciğer yağlanması başlangıç aşamasında herhangi bir belirti göstermese de, ilerleyen evrelerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu yüzden düzenli sağlık kontrolleri, dengeli beslenme ve aktif yaşam tarzı benimsemek büyük önem taşıyor.
Uzmanlar, risk grubunda olan kişilerin düzenli olarak karaciğer fonksiyon testleri ve ultrason kontrollerini yaptırması gerektiğini belirtiyor. Karaciğer yağlanması teşhisi konan kişilerin ise vakit kaybetmeden sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmesi gerektiği vurgulanıyor.
