Domates, sağlık açısından pek çok fayda sağlayan zengin besin içeriği ve antioksidan özellikleri ile dikkat çekiyor. Kalp, cilt ve göz sağlığını koruyan domates, aynı zamanda sindirim ve bağışıklık sistemini de destekliyor. Domatesi taze, mevsiminde ve organik olarak tüketmek önemlidir. Ayrıca, domatesin pişirilmesi veya işlenmesi, içerisinde bulunan değerli bir antioksidan olan likopenin faydalarını artırabilir. Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Sinem Türkmen, domatesin sağlık üzerindeki olumlu etkilerini detaylandırdı.
Patlıcan, biber ve patatesle birlikte patlıcangiller familyasına ait olan domates, çoğunlukla su içerir ve karbonhidrat miktarı oldukça düşüktür. Domates, C, A, K vitamini, potasyum ve folat açısından zengin bir kaynaktır. Aynı zamanda diyet lifi ve antioksidanlar barındırır. Domatese kırmızı rengini likopen adı verilen antioksidan vermektedir. Bununla birlikte, mor, sarı, turuncu ve yeşil renkte domates türleri de bulunmaktadır.
Kanserden Korunmak Mümkün
Antioksidanlar, hücrelere zarar verebilecek ve bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilecek serbest radikaller olarak bilinen moleküllerle savaşır. Likopen, akciğer, mide veya prostat kanseri riskini azaltabilir. Olgun domateslerde daha fazla bulunan likopen, domates pişirildiğinde daha etkili hale gelir. Isı, meyvenin kalın hücre duvarlarını parçalayarak likopenin vücut tarafından daha kolay emilmesini sağlar. Domates suyu, salçası ve sosları likopen açısından en zengin besinlerdendir.
Bilimsel araştırmalar, domates ve domates ürünlerinin tüketimi ile prostat, akciğer ve mide kanseri riskinin azalması arasında bir bağlantı olduğunu ortaya koymaktadır. Yüksek miktarda domates tüketen erkeklerde prostat kanseri riskinin azaldığını gösteren birçok araştırma mevcuttur.
Sebze ve meyvelere sarı veya turuncu bir renk veren beta karoten, vücutta bağışıklık sisteminin olmazsa olmazı olan A vitaminine dönüşür. Çalışmalar, domates kabuğunda bulunan naringenin adlı flavonoidin, vücuttaki iltihabı azalttığını ve çeşitli hastalıklara karşı koruma sağladığını göstermektedir. Klorojenik asit, kan basıncı yüksek olan kişilerin kan basıncını düşürebilen güçlü bir antioksidan bileşiktir.
Domatesin Faydaları:
Çiğ ve pişmiş domatesin düzenli tüketilmesi, sağladığı faydalardan tam olarak yararlanılmasına olanak tanır. İşte domatesin sağlık üzerindeki bazı etkileri:
Kalp Sağlığı: Likopen ve diğer antioksidanlar, damarları koruyarak kolesterol seviyelerini düşürmeye ve kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olur. Domatesin potasyum içeriği de kan basıncını düzenler. 80 gramlık bir domates porsiyonu, yetişkin bir bireyin günlük potasyum ihtiyacının yaklaşık %5'ini karşılar.
Potasyum bakımından zengin gıdalar tüketmek, daha düşük felç riski ve daha düşük kalp hastalığı oranları ile ilişkilendirilebilir. Likopen ayrıca LDL "kötü" kolesterol seviyesini ve kan basıncını düşürmede de etkilidir. Orta yaşlı erkekler üzerinde yapılan bir araştırmada, kandaki yüksek likopen ve beta-karoten seviyelerinin kalp krizi ve felç riskini azalttığı gözlemlenmiştir.
Göz Sağlığı: Domates, lutein, zeaksantin ve vücutta A vitaminine dönüşen beta-karoten içeriği ile göz sağlığını destekler. Göz yorgunluğunu önlemeye ve buna bağlı baş ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Cilt Sağlığı: Likopen ve diğer antioksidanlar, cilt hücrelerini serbest radikallerden koruyarak cildin daha genç ve sağlıklı kalmasına katkı sağlar. Domates, aynı zamanda güneş yanıklarına ve UV ışınlarına karşı koruma sağlar. Bir çalışmaya göre, 10 hafta boyunca her gün 40 gram domates salçasını (16 mg likopen sağlar) zeytinyağı ile birlikte tüketen bireylerde %40 daha az güneş yanığı gözlemlenmiştir.
Sindirim Sistemi: Domatesin zengin diyet lifi içeriği, sindirim sisteminin düzgün çalışmasını sağlar ve kabızlık riskini azaltır. Orta boy bir domates, sindirim için faydalı olan 1,5 gram çözünür ve çözünmeyen lif içerir. Sağlıklı yetişkin kadınlar günde 25 gram, erkekler ise 38 gram lif almayı hedeflemelidir. Domatesler hem çözünür hem de çözünmeyen lif kaynağıdır. Çözünür lif, sindirim sırasında suyu tutarak jel benzeri bir yapı oluşturur. Çözünmeyen lif ise dışkıya hacim kazandırarak geçişini kolaylaştırır.
Bağışıklık Sistemi: Domates, bağışıklık sistemini destekleyen antioksidanlar olan C vitamini ve beta-karoten kaynağıdır. Orta boy bir domates, sağlıklı bir yetişkinin C vitamini ihtiyacının %28'ini karşılayabilir. Araştırmalar, domates suyunun virüslere karşı bağışıklık hücrelerinin seviyelerini önemli ölçüde artırdığını göstermektedir. Çalışmalar, domates ve domates ürünlerinin içerdiği vitaminler ve antioksidanlar sayesinde çeşitli kanser türlerine yakalanma riskini azaltabileceğini ortaya koymaktadır.
