Nardugan, her yıl 21 Aralık'ta Türkler arasında kutlanan geleneksel bir bayramdır. Bu özel gün, Roma'daki Satürnalya ve Antik Yunan'daki Dionysos Şenlikleri gibi kutlamalarla benzerlik gösterir ve Avrupa, Orta Asya ile Sibirya'daki pagan topluluklarının kış gündönümü festivallerinin bir parçası olarak kabul edilir. Nardugan kelimesi, Moğol dilindeki "Nar" (Güneş) ve Türk dilindeki "Tugan" (Doğan) sözcüklerinden türetilmiştir. Tatarlar ise bu bayrama "Koyaş Tuğa" yani "Güneş Doğan Günü" adını verirler.
Nardugan Bayramı nedir?
Nardugan, kış mevsiminin ortalarına denk gelen ve doğanın yeniden uyanışı ile günlerin uzamaya başladığı özel bir günü kutlamak amacıyla yapılan bir bayramdır. Bu gelenek, eski Türkler’in kültüründe, özellikle Altay ve Orta Asya kökenli toplumlarda önemli bir yer tutar. Nardugan kelimesi, "gün doğumu" veya "yeniden doğuş" anlamına gelir ve bu bayram, doğanın dirilişini ve yenilenmesini simgeler. Genellikle aile birliği, bolluk ve bereketin kutlandığı, toplumsal bağların güçlendirildiği bir dönemdir.
Nardugan Bayramı Ne Zaman Kutlanır?
Nardugan, her yıl 21 Aralık’ta kutlanır. Bu tarih, kış gündönümüne denk gelir ve Batı kültürlerinde de benzer kutlamalar vardır; örneğin Roma'da Satürnalya, Antik Yunan'da ise Dionysos Şenlikleri olarak bilinir. Ayrıca, Nardugan festivali, Avrupa, Orta Asya ve Sibirya’daki diğer pagan halklarının kutladığı kış gündönümü festivallerinin bir parçası olarak kabul edilir.
Nardugan Bayramı Gelenekleri
Nardugan bayramının gelenekleri, eski Türklerin doğaya ve göğe duyduğu derin saygıyı yansıtır. Bu dönemde, Türkler evlerini temizleyip, en güzel ve en temiz kıyafetlerini giyerler. Tanrı Ülgen’e sunulacak hediyeler hazırlayarak, gruplar halinde şarkılar söyleyip doğayla iç içe kutlamalar yaparlar. En önemli geleneklerden biri de, çevrelerinde bulunan ulu akçam ağaçlarını süslemektir. Ağacın altına Tanrı Ülgen’e adaklar sunar, ona dualar ederler.
Kutlamaların bir diğer önemli kısmı ise, genç kızların ve kadınların yaptığı bantlardır. Bu bantlar, hayvan kıllarından örülerek keçe benzeri bir malzemeye dönüştürülür ve üzerine hayat ağacı motifleri işlenir. Katılımcılar, bu bantları akçam ağacının dallarına bağlayarak dileklerde bulunurlar. Bu gelenek, zamanla yerini dua ederek dileklerin yapılması geleneğine bırakmış olsa da, geçmişten bugüne kadar devam eden bir ritüel olarak, özellikle evliya mezarlarının etrafındaki ağaçlara da bağlanarak sürdürülmüştür.
Nardugan, eski Türk inançlarının ve kültürünün bir yansıması olarak, doğa ile uyumlu bir yaşam tarzını ve insanın evrenle olan bağlantısını kutlayan anlamlı bir bayramdır.
