Guatr, kelebek şeklindeki tiroid bezinin anormal şekilde büyümesi sonucu boyunda oluşan şişlik veya yumru olarak tanımlanıyor. Tiroid bezi, boynun ön kısmında, Adem elmasının hemen altında yer alıyor ve vücudun metabolizması, vücut ısısı, ruh hali, sindirim sistemi ve kalp atış hızı gibi önemli fonksiyonları düzenleyen tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) hormonlarını üretiyor.
Guatr Neden Olur?
Guatrın başlıca nedenleri şunlardır:
İyot Eksikliği: Tiroid hormonu üretimi için gerekli olan iyotun yetersiz alımı, tiroid bezinin daha fazla çalışmasına ve büyümesine neden olur. Deniz ürünleri, süt ürünleri ve iyotlu tuz tüketimiyle iyot ihtiyacı karşılanabilir.
Graves Hastalığı: Bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırması sonucu oluşan otoimmün bir hastalıktır. Tiroid bezinin büyümesine ve hipertiroidizme yol açar.
Hashimoto Hastalığı: Tiroid bezinin iltihaplanmasına neden olan otoimmün bir hastalıktır. Tiroid bezinde büyümeye ve fonksiyon bozukluğuna yol açabilir.
Tiroid Kanseri: Tiroid bezindeki kanser hücreleri bezin büyümesine ve guatr oluşumuna neden olabilir.
Hamilelik: Plasenta tarafından üretilen hCG hormonu, tiroid bezinin büyümesine yol açabilir.
Tiroidit: Tiroid bezinin iltihaplanması sonucu bezin büyümesiyle karakterize bir durumdur.
Guatr Belirtileri Nelerdir?
Guatrın en yaygın belirtisi boyunda gözle görülür bir şişliktir. Diğer belirtiler ise şunlardır:
Boyunda Şişlik: Gözle görülebilen veya elle hissedilebilen şişlik.
Ses Kısıklığı: Ses tellerine baskı sonucu ses değişiklikleri.
Yutma Güçlüğü: Tiroid bezinin yemek borusuna baskı yapması.
Öksürük ve Nefes Almada Güçlük: Soluk borusuna baskı sonucu ortaya çıkan solunum problemleri.
Yorgunluk ve Uyku Hali: Metabolik fonksiyonlardaki düzensizlikler.
Kolları Baş Üzerine Kaldırdığında Baş Dönmesi: Kan akışındaki değişiklikler nedeniyle.
Cilt Kuruluğu ve Kabızlık: Metabolizmanın yavaşlamasıyla ilgili belirtiler.
Aşırı aktif tiroid (hipertiroidizm) durumunda ise şu belirtiler görülebilir:
Hızlı Kalp Atışı (Taşikardi)
İshal
Kilo Kaybı
Aşırı Terleme
Gerginlik ve Sinirlilik
Guatr Tedavisi Nasıl Olur?
Guatr tedavisi, tiroid bezinin büyüklüğüne, belirtilere ve altta yatan nedene göre belirlenir:
İlaç Tedavisi:
Hipotiroidizmde: Tiroid hormonu takviyesi ile hormon seviyelerinin dengelenmesi.
Hipertiroidizmde: Tiroid hormon üretimini azaltan ilaçlar kullanılır.
Radyoaktif İyot Tedavisi:
Ağızdan alınan radyoaktif iyot, tiroid hücrelerini tahrip ederek bezin küçülmesini sağlar.
Cerrahi Müdahale (Guatr Ameliyatı):
Tiroid bezinin tamamının veya bir kısmının çıkarılması işlemidir.
Büyük guatrların nefes alma ve yutma güçlüğüne neden olduğu durumlarda tercih edilir.
Tiroid nodüllerinin veya kanserli dokunun çıkarılması için de uygulanabilir.
Guatr için hangi bölüme gidilir?
Guatr şikâyetleriyle karşılaşan kişilerin başvurması gereken bölüm Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları uzmanlığıdır.
