Metabolik Sendrom Nedir?
Metabolik sendrom, obezite ve insülin direnci ile ilişkili bir hastalık olup kalp-damar hastalıkları riskini önemli ölçüde artırmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre metabolik sendrom belirtileri şunlardır:
Hipertansiyon: Kan basıncının 140/90 mmHg’nin üzerinde olması.
Hiperlipidemi: Trigliserit seviyesinin 150 mg/dL’nin üzerinde veya HDL kolesterol seviyesinin düşük olması (erkeklerde 35 mg/dL, kadınlarda 40 mg/dL altı).
Obezite: Beden kitle indeksinin (BKİ) 30 ve üstü olması veya bel/kalça oranının erkeklerde 0.90, kadınlarda 0.85’in üzerinde olması.
Tip 2 diyabet veya glikoz tolerans bozukluğu: İnsülin direncine bağlı olarak kan şekeri seviyelerinin düzensiz olması.
Bu belirtilerden en az ikisi Tip 2 diyabetli bir bireyde mevcutsa, metabolik sendrom teşhisi konulabilir.
Metabolik Sendromun Tedavisi Nasıl Yapılır?
Metabolik sendrom tedavisinde iki temel yaklaşım uygulanmaktadır:
Obezite ve fiziksel aktivite eksikliğinin giderilmesi:
Düzenli egzersiz yapılması (günde en az 30 dakika tempolu yürüyüş).
Ağırlık kaybı sağlanarak insülin direncinin azaltılması.
Metabolik risk faktörlerinin tedavi edilmesi:
Hipertansiyon, dislipidemi ve insülin direncini dengelemek için ilaç tedavisi uygulanabilir.
Sağlıklı bir beslenme programı ile kan şekeri ve yağ oranlarının kontrol altına alınması gerekmektedir.
Metabolik Sendrom Hastaları İçin Beslenme Önerileri
Metabolik sendromun etkilerini azaltmak için dikkat edilmesi gereken beslenme kuralları:
Günlük alınan kaloriyi 500-1000 kalori kadar kısıtlayarak porsiyonları küçültün.
Beyaz ekmek, patates ve makarna yerine tam tahıllı ürünler, kurubaklagiller ve sağlıklı yağlar (zeytinyağı, fındık yağı) tüketin.
Şekerli içeceklerden uzak durarak yerine su ve ayran gibi sağlıklı içecekleri tercih edin.
En az haftada bir kez balık tüketin (fırın veya ızgara yöntemiyle hazırlanmış olmalı).
Tam yağlı süt ürünleri yerine az yağlı süt ve yoğurt tüketin.
Kırmızı et ve işlenmiş et ürünlerinden kaçının, daha çok beyaz et tercih edin.
Günlük tuz tüketimini 6 gram (1 çay kaşığı) ile sınırlandırın.
Günlük en az 2.5-3 litre su tüketin.
Şekerli, paketli gıdalardan uzak durun.
Haftada en az 4 gün 45 dakika tempolu yürüyüş yaparak fiziksel aktiviteyi artırın.
Metabolik Sendrom Diyeti Örnek Menü
Sabah Kahvaltısı:
1 haşlanmış yumurta (ya da az yağlı omlet/menemen)
2 dilim az yağlı beyaz peynir
2 adet tam ceviz
5 adet tuzsuz zeytin
Domates, salatalık ve bol yeşillik
2 dilim tam buğday ekmeği
Ara Öğün:
1 fincan şekersiz bitki çayı
8-10 adet çiğ fındık veya badem
Öğle Yemeği:
120-150 gram ızgara tavuk göğsü veya köfte
Bol yeşillikli salata (1 tatlı kaşığı zeytinyağı eklenmiş)
4 yemek kaşığı tam buğday makarna veya bulgur pilavı (haftada sadece bir gün tüketilmeli)
Ara Öğün:
1 adet mevsim meyvesi
Akşam Yemeği:
2 kase çorba (az yağlı, unsuz ve kremasız olmalı)
1 porsiyon sebze yemeği (patatessiz, pirinçsiz)
1 kase yoğurt
1 dilim tam buğday ekmeği
Bol salata (nar ekşisiz, 1 tatlı kaşığı zeytinyağı eklenmiş)
Gece Ara Öğün:
1 su bardağı süt
1 çay kaşığı tarçın
Yarım çay kaşığı zencefil
Sonuç: Sağlıklı Beslenme ile Metabolik Sendromun Önüne Geçilebilir
Metabolik sendrom, tedavi edilmezse kalp hastalıkları ve diyabet gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli egzersiz yapmak ve bilinçli beslenmek, bu sendromun etkilerini azaltmanın en etkili yoludur. Uzman kontrolünde oluşturulan beslenme planı ile metabolik sendromu kontrol altına almak mümkündür.
