Yüksek tansiyon veya hipertansiyon, kan basıncının sürekli olarak normalden yüksek seviyelerde olması durumudur. Kan basıncı, kalbin vücuda kan pompalarken damarlarınızdaki kanın damar duvarlarına uyguladığı kuvveti ifade eder. İki ölçümle ifade edilir: sistolik ve diyastolik. Sistolik basınç, kalp kasılırken ölçülen en yüksek basınç, diyastolik basınç ise kalp gevşediğinde ölçülen en düşük basınçtır. Yüksek tansiyon, uzun vadede kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları ve inme gibi ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.
Yüksek Tansiyonun Nedenleri
Yüksek tansiyonun nedenleri iki ana kategoriye ayrılabilir: Esansiyel (primer) hipertansiyon ve sekonder hipertansiyon.
Esansiyel Hipertansiyon:
Genetik Yatkınlık: Ailesel geçmiş, yüksek tansiyon riskini artırabilir.
Yaş: Yaş ilerledikçe arterler sertleşebilir ve daralabilir, bu da tansiyonun yükselmesine neden olur.
Cinsiyet: Erkeklerde genç yaşlarda, kadınlarda ise menopoz sonrası yüksek tansiyon daha yaygındır.
Irk: Afrika kökenli insanlarda yüksek tansiyon daha yaygındır ve daha erken yaşlarda başlayabilir.
Tuz Tüketimi: Aşırı tuz tüketimi, vücuttaki sıvı miktarını artırarak tansiyonu yükseltebilir.
Fiziksel Aktivite Eksikliği: Düzenli egzersiz yapmamak kalp ve damar sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Obezite: Vücuttaki fazla kilo, kalbin daha fazla çalışmasını gerektirir, bu da tansiyonu yükseltir.
Sekonder Hipertansiyon:
Böbrek Hastalıkları: Böbreklerin düzgün çalışmaması tansiyonun düzenlenmesinde sorunlara neden olabilir.
Endokrin Bozukluklar: Tiroid problemleri veya adrenal bezlerin aşırı aktif olması gibi hormonal dengesizlikler.
Uyku Apnesi: Düzensiz ve kesintili nefes alıp verme, gece boyunca tansiyonun yüksek kalmasına neden olabilir.
İlaçlar: Bazı reçeteli ve reçetesiz ilaçlar yüksek tansiyona neden olabilir.
Alkol ve Madde Kullanımı: Aşırı alkol tüketimi ve uyuşturucu kullanımı tansiyonu yükseltebilir.
Yüksek Tansiyonu Önleme ve Kontrol Altına Alma
Yüksek tansiyonu yönetmek ve önlemek için alınabilecek önlemler şunlardır:
Sağlıklı Beslenme: Tuz alımını azaltmak, meyve ve sebze tüketimini artırmak.
Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta şiddette aerobik aktivite.
Kilo Kontrolü: İdeal vücut ağırlığını korumak.
Sigara ve Alkol Tüketimini Azaltmak: Sigara içmemek ve alkol tüketimini sınırlamak.
Stres Yönetimi: Meditasyon, yoga veya diğer rahatlama teknikleri ile stresi azaltmak.
Yüksek tansiyon ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğinden, düzenli olarak kan basıncınızı kontrol ettirmek ve risk faktörlerini yönetmek önemlidir. Belirtiler genellikle belirgin olmadığı için "sessiz katil" olarak da bilinir. Bu yüzden düzenli sağlık kontrolleri hayati önem taşır.
