Ülkemizin uzun yıllardan beri tartıştığı Başkanlık Sistemi için gerekli olan 18 maddelik Anayasa değişikliği TBMM kabul edildi.
Değişikliklerle ilgili kanun Cumhurbaşkanımızın onayına sunuldu.
Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek.
Sonra da referandum süreci başlayacak.
Yani son sözü Türk Halkı söyleyecek.
Referandumun Nisan ayın da yapılmasını tahmin ediyorum.
Referandumun kabul edilip edilmeyeceğini bilemeyiz.
Bunu oylama sonrasında hep birlikte göreceğiz.
PEKİ NELER DEĞİŞECEK?
Peki, Partili Cumhurbaşkanlığı adı verilen bir nevi Başkanlık Sistemi ile neler değişecek?
Ülkemiz yeni sistemde nasıl yönetilecek?
Bunları araştıralım inceleyelim.
Hiç değilse toplumda oluşan kafa karışıklığını bir nebze olsun gidermiş olayım.
Şunu da belirtmekte fayda var.
Değişiklikler oldukça uzun yer kaplayacak.
Bundan dolayı önemli gördüklerime yer vereceğim.
YARGI YETKİSİ
Kanuna göre, anayasanın "yargı yetkisi" başlığında değişikliğe gidiliyor.
Yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişiyor.
MİLLETVEKİLİ SAYISI ARTACAK
Buna göre, milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak.
Milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek. "Askerlikle ilişiği olanlar" milletvekili adaylığına başvuramayacak.
Anayasanın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor.
SEÇİMLER 5 YILDA BİR YAPILACAK
TBMM'NİN GÖREVLERİ VE YETKİLERİ;
Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak.
Bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek.
Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak.
TBMM üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek.
Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek.
MECLİSİN DENETİM YETKİSİ
Anayasanın, TBMM'nin bilgi edinme ve denetim yollarına ilişkin maddesindeki değişiklik ile yasamanın belli bir konuda Meclis Araştırması yapması, Genel Görüşme açarak Genel Kurulda görüşmesi ve milletvekillerinin, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanların cevaplaması istemiyle yazılı soru sorması yeniden düzenleniyor.
Buna göre, TBMM, "Meclis Araştırması", "Genel Görüşme", "Meclis Soruşturması" ve "Yazılı Soru" yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. "Gensoru", denetleme yetkisinden çıkarılacak.
"Meclis Araştırması", belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak.
"Genel Görüşme", toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek.
"Meclis Soruşturması", Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Bakanlar hakkında, anayasanın teklifle değiştirilen 106. maddesinin 5, 6 ve 7. fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan ibaret olacak.
"Yazılı Soru", en geç 15 gün içinde cevaplanacak. Milletvekilleri, yazılı soruları bakanların yanı sıra cumhurbaşkanı yardımcılarına da yöneltebilecek.
"Meclis Araştırması", "Genel Görüşme" ve "Yazılı Soru" önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenecek.
CUMHURBAŞKANININ PARTİSİYLE İLİŞİĞİ KESİLMEYECEK
Cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiğinin kesilmesine yönelik düzenleme kaldırılıyor.
Anayasanın, cumhurbaşkanının nitelikleri ve tarafsızlığına ilişkin maddesi ile seçimine yönelik maddeleri, "Adaylık ve seçim" başlığı altında birleştiriliyor.
Cumhurbaşkanı; 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilecek.
EN FAZLA 2 KEZ CUMHURBAŞKANI SEÇİLEBİLECEK
Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıl olacak.
Bir kişi en fazla 2 kez cumhurbaşkanı seçilebilecek
Partili Cumhurbaşkanlığı adı verilen bir nevi başkanlık sistemi ile nelerin değişeceğine dün bir giriş yapmıştık.
Bugün de o değişikliklerin devamını sizlere aktarıyorum…
TBMM ÜYELİĞİ SONA ERECEK
Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği ise sona erecek.
CUMHURBAŞKANI "DEVLET BAŞKANI" OLACAK
Anayasanın, "Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkilerine" ilişkin maddede de değişiklik yapılıyor ve Cumhurbaşkanına "Devlet Başkanı" sıfatı getiriliyor.
KARARNAME ÇIKARMA YETKİSİ
Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilecek.
CUMHURBAŞKANI YARDIMCILIĞI GELİYOR
Cumhurbaşkanı, seçildikten sonra bir veya daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilecek.
TBMM SEÇİMLERİN YENİLENMESİNE KARAR VEREBİLECEK
TBMM, üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğu ile seçimlerin yenilenmesine karar verebilecek.
OHAL İLANI
Cumhurbaşkanımız, tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinin yanı sıra savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması hallerinde, yurdun tamamında veya bir bölgesinde olağanüstü hal (OHAL) ilan edebilecek.
Meclis, gerekli gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilecek, uzatabilecek veya olağanüstü hali kaldırabilecek.
Cumhurbaşkanımızın talebiyle TBMM her defasında 4 ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilecek.
Savaş hallerinde bu 4 aylık süre aranmayacak.
DİSİPLİN MAHKEMELERİ DIŞINDA ASKERİ MAHKEMELER KURULAMAYACAK
ÜYELER, 4 YIL İÇİN SEÇİLECEK, SÜRESİ BİTEN ÜYELER BİR KEZ DAHA SEÇİLEBİLECEK.
BÜTÇEYİ CUMHURBAŞKANIMIZ MECLİSE SUNACAK
BAKANLAR KURULU OLMAYACAK
Sistemde, "Bakanlar Kurulu" olmayacak.
Yürütme yetkisi ve görevi, cumhurbaşkanımız tarafından anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılacak ve yerine getirilecek.
MGK'NIN YAPISI DEĞİŞTİRİLİYOR
Mili Güvenlik Kurulunun (MGK) yapısında da değişiklik yapılıyor.
ANAYASA MAHKEMESİ DENETLEYECEK
Anayasa Mahkemesi, kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve TBMM İçtüzüğü'nün anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetleyecek, bireysel başvuruları karara bağlayacak.
GENELKURMAY BAŞKANI, CUMHURBAŞKANIMIZCA ATANACAK.
Seçimler 3 Kasım 2019'da
TBMM'nin bir sonraki seçimi ve Cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019 tarihinde birlikte yapılacak.
Seçimin yapılacağı güne kadar Milletvekillerinin ve Cumhurbaşkanının görevi devam edecek.
Meclisin seçim kararı alması halinde, 27. Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanı seçimiyle beraber yapılacak.
Düzenlemeler ne zaman yürürlüğe girecek?
Anayasanın, seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacağına dair hükmü, değişiklik yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk milletvekili genel seçimi ile cumhurbaşkanı seçimi için uygulanmayacak.
Milletvekili sayısının 600'e çıkarılması, TBMM seçimleri ve cumhurbaşkanı seçimlerinin 5 yılda bir aynı gün yapılması, Cumhurbaşkanı adaylığı ve seçimine ilişkin değişiklikler, birlikte yapılacak ilk TBMM ve cumhurbaşkanı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte yürürlük kazanacak
