Daha önceki yazımızda bahsettiğimiz üzere ;

İşçi, başkasına bağımlı ve onun talimatına uygun olarak çalışan kişidir. İşveren ekonomik açıdan üstünlüğü ve iş becerisi sayesinde işçinin aleyhine çalışma koşulları ortaya koyabilir. İşte işçiyi bundan koruma amacı güden iş hukuku; emredici kurallarla işçiye gerçek bir hukuki statü ve haklar kazandırır.

Gelelim işçilik haklarımıza ;

İşçinin Mobbinge (Psikolojik Taciz) Karşı Korunma Hakkı;

Mobbinge nedir ?

Mobbingenin kelime anlamı ; psikolojik şiddet, baskı, öteleme, taciz, rahatsız etme ve sıkıntı vermektir. Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlüğü’nde ‘’İş yerlerinde, okullarda vb. topluluklar içinde belirli bir kişiyi hedef alıp, çalışmalarını sistemli bir biçimde engelleyip huzursuz olmasına yol açarak yıldırma, dışlama, gözden düşürme’’ şeklinde belirtilen bir sözcüktür. Bu sözcüğün İngilizce hali ‘’Mobbing’’ toplumda ve iş hayatında  daha yaygın olarak kullanılan ve sözcük günlük hayatımız ve iş hayatımızda daha fazla yer bulmakta ve farkındalığı artmaktadır.

Bir çoğumuz  çalışma hayatımızın bir bölümünde Mobbing’e maruz kalmış veya halen maruz kalmaya devam etmekteyiz.

Mobbinge  maruz kaldığımı nasıl anlarım ;

Bu konuda Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2017/9918 Esas 2018/6568 Karar Sayılı İlamında bahsedildiği üzere ;

Mobbingin meydana gelebilmesi için bir işçinin hedef alınarak, uzun bir süre ve belli aralıklarla sistematik biçimde tekrarlanan, mağdurun karşı koymasına rağmen yapılan aşağılayıcı, küçük düşürücü ve psikolojik olarak acı veren, işteki performansı engelleyen veyahut olumsuz bir çalışma ortamına sebep olan tehdit, şiddet, aşağılama, hakaret, ayrımcılık, ağır eleştiri, taciz ve çalışma şartlarını ağırlaştırma gibi eylem, tutum ve davranışların uygulanması gerekir.

Uluslararası Çalışma Örgütü’ne göre de mobbing; “bir veya bir grup işçiyi sabote etmek için yapılan, zalimce, kötü niyetli, intikamcı, aşağılayıcı ve eleştirici tavırlarla kendini gösteren davranış biçimi” şeklinde tanımlanmaktadır.
Mobbingde, hedef alınan kişinin şerefine, kişiliğine, karakterine, inancına, değerlerine, yeteneklerine, tecrübelerine, birikimlerine, düşüncelerine, etnik kökenine, yaşam biçimine, kültür ve benzeri yönlerine topluca bir saldırı söz konusudur. Bu saldırı, dedikodu ve söylenti çıkarma, iftira atma, toplum önünde küçük düşürme, hafife alma, karalama, kötüleme ve yok sayma gibi kişiyi zihinsel, ruhsal, fiziksel ve bedensel olarak etkileyebilecek eylemlerle yapılmaktadır.

Eğer yukarda bahsedilen eylemlerden biri yada bir kaçını  sistematik bir şekilde yaşıyorsanız Mobbinge maruz kalıyorsunuz demektir.

Mobbing sanıldığının aksine sadece üstlerin astlarına karşı yaptığı bir eylem olmamakla beraber 3 şekilde meydana gelebilmektedir :

Düşey Psikolojik Taciz:

Üst konumda yer alanların astlarına yönelik olarak gerçekleştirdikleri psikolojik taciz vakalarıdır. Üstlerin, sahip oldukları kurumsal gücü, astlarını ezerek, onları kurumun dışına iterek kullanmasıdır.

Yatay Psikolojik Taciz:

İş yerinde psikolojik tacizin fail veya failleri, mağdur ile benzer görevlerde ve benzer olanaklara sahip, aynı konumdaki iş arkadaşlarıdır. Örneğin; eşit koşullar içinde bulunan çalışanların çekemezliği, rekabet, çıkar çatışması, kişisel hoşnutsuzluklar gibi.

Dikey Psikolojik Taciz:

Çalışanın yöneticiye psikolojik şiddet uygulamasıdır. Nadir görülen bir durumdur. Örneğin, çalışanların yöneticiyi kabullenememesi, eski yöneticiye duyulan bağlılık ve yenisinin kararlarının tanınmaması, kıskançlık gibi.

Mobbinge maruz kalan işçi nasıl bir yol izlemeli ;

Mobbing iş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle fesih sebeplerinden biri olduğu gibi aynı zamanda durumun niteliğine göre maddi ve manevi tazminat sebebi. Bu bakımdan yazılı haklı fesih bildirimi yapılmalıdır. Burada en önemli husus mobbinge dayanarak işten ayrılmak isteyen kişinin bu iddiasını ispat etme yükümlülüğünün kendisinde olduğudur. Yargılama sırasında mobbinge uğrandığının kanıtlanabilmesi gerekiyor.

Hangi Tazminatlar talep edilebilir ;

En az 1 yıllık çalışmanız mevcutsa Kıdem , Kötü niyet ve ayrımcılık tazminatları alınabilir. Konunun şekli ve oluş biçimine göre ise diğer mevzuat ve kanunların tanıdığı tazminat ve haklardan yararlanmanız münkün olacaktır.

Eğer mobbinge maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, İş hukukunda uzman avukatlardan  bilgi ve destek alabilirsiniz.