Basında çok sıkça akaryakıt kaçakçılığı ya da akaryakıtta sahte faturayla ilgili haberlere denk gelmekteyiz. Vergi yükünün bu kadar yüksek olduğu bir sektörde kayıt dışı işlem yapmak yasa dışı bir kazanç kapısı oluşturmuştur.

Bunun farkında olan devlet akaryakıt kaçakçılığı ile mücadele konusunda bir dizi yasal düzenlemeleri uygulamaya koymaya başlamıştır. Öteden beri Ticaret Bakanlığı akaryakıt kaçakçılığı ve sahte fatura ile ilgili çok ciddi tedbirler almış olmakla birlikte, son dönemlerde Hazine ve Maliye Bakanlığınca yürütülen vergi incelemeleri ile de etkin bir süreç başlatılmıştır.

Yapılan vergi incelemelerinin etkinliğini arttırmak için Petrol Piyasası Kanunu'nda 2021 yılında yapılan yeni bir düzenleme ile birlikte sahte fatura düzenlediği ya da kullandığı yönünde hakkında vergi suçu raporu düzenlenen ve akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin akaryakıt istasyonları mühürlenmeye başlanmıştır.

Söz konusu düzenleme 2021 yılında yürürlüğe girdiğinden ancak bu dönemden sonra işlenen fiiller ile ilgili hüküm ifade etmektedir. Mükelleflerin incelemeye sevki ve inceleme sürecinin uzun bir zaman alması nedeniyle yapılan bu yasal düzenlemelerin etkisi daha yeni yeni hissedilmeye başlanmıştır.

Haklarında sahte belge düzenleme sebebiyle vergi tekniği raporu bulunan akaryakıt dağıtım şirketlerinden alım yapan tüm akaryakıt bayileri, sahte belge kullanımı sebebiyle incelenmiş, yapılan vergi incelemeleri sonucunda hem yüklü vergi cezalarıyla hem de faaliyetlerinin durdurulmasıyla yani akaryakıt istasyonunun mühürlenmesiyle karşı karşıya kalmışlardır.

Akaryakıt dağıtım şirketleri ve akaryakıt bayilerine ilişkin yapılan bu düzenleme ve işlemlerin ardından bu defada Ulusal Taşıt Tanıma Sistemine ilişkin yapılan yasal düzenlemenin ayrıntıları geçtiğimiz günlerde Resmi Gazetede yayımlanan bir tebliğle açıklığa kavuşmuştur.

05.10.2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliğiyle, akaryakıt istasyonlarında Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) kurulması zorunluluğu getirilmiş ve akaryakıt istasyonlarında yapılan akaryakıt satışlarında plaka bilgisinin söz konusu sistem kullanılarak yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlara otomatik gönderilmesine ilişkin teknik özellikler belirlenmiştir.

Tebliğde yapılan düzenlemeyle;

• Akaryakıt istasyonlarında Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) kurulması,

• Akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin, en az bir pompa ünitesinin tabanca aparatları üzerine, nitelikleri Darphane tarafından belirlenen ve Darphane ya da yetkili firmalar tarafından üretilen Taşıt Tanıma Okuyucu Cihazı (TTO) temin ederek 31.12.2024 tarihine kadar taktırmaları,

• Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlara 31.12.2024 tarihine kadar Taşıt Tanıma Birimini (TTB) takılması,

zorunluluğu getirilmiş, bu konularla ilgili usul ve esaslar belirlenmiştir.

Tebliğde yapılan düzenlemeye göre, UTTS kullanılarak yapılan akaryakıt satışlarında belge düzeni aşağıdaki şekilde olacaktır;

• UTTS kapsamında yapılan akaryakıt satışlarında, taşıtın plakasına ilişkin bilgiler sistem kapsamında Yeni Nesil (YN) Pompa ÖKC’ye otomatik olarak iletilecek ve ÖKC Fişi, detayları Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanacak teknik kılavuzla belirlenecek, UTTS kapsamında düzenlendiğini gösteren bilgiyi ihtiva edecek şekilde düzenlenecektir.

• UTTS kapsamında yapılan akaryakıt satışlarının, 07.09.2006 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğ (Seri No: 68)’de belirlenen taşıt tanıma sistemine ilişkin belge düzenine yönelik kurallar çerçevesinde de belgelendirilmesi mümkün olacaktır.

• TTB takılma zorunluluğu getirilen taşıtlar için, UTTS kapsamında düzenlenmeyen belgeler, Vergi Usul Kanunu’nun 227. maddesine istinaden vergi kanunları bakımından düzenlenmemiş sayılacaktır.

İlk etapta, akaryakıt dağıtım şirketleri ve akaryakıt bayilerine ilişkin kayıt dışını engelleyici yasal bir düzenleme yapılmış, ardından taşıtlara yapılan akaryakıt satışlarına ilişkin yasal bir düzenleme yapılarak kayıt dışı ile mücadele konusunda önemli bir adım atılmıştır.

Uygulamanın tam olarak başlayacağı 31.12.2024 tarihinden sonra akaryakıtta sahte fatura kullanımına ciddi bir darbe vurulmuş olacaktır. Söz konusu düzenleme ayrıca akaryakıt kaçakçılığı ile mücadele konusunda da çok önemli bir adım atılmasını sağlayacaktır.