Balcanın insanı delirttiği doğru mudur?

Bilimsel verilere göre, balcanın içindeki, başta nikotin olmak üzere bazı etken maddelerin bağımlılık yaptığı, sıcaklarda balcan yiyen insanların psikolojilerinin alt üst olduğu bir gerçek.

İnsanı asabileştiren, melankolik yapan balcanın bu olumsuz etkisini bilin İngilizler, patlıcana; “Deli Elma” lakabını takmışlar. Aynı gerekçelerle İtalya’da yenmesini yasaklamış. Fransa’da ise yüksek ateşe ve “sara”ya neden oluyor denerek mutfağa sokulmaması istenmiştir.”

Antep’te de “Balcan delisi” diye bir tabir vardır. Bu deyim nereden, neden doğmuştur bilinmez ama bu Gazianteplilerin balcana olan tutkusunun farklı bir ifadesidir.

Antepli balcan delisi tabirini farklı anlamlarda kullanır. Mesela;

Antepli balcan yemeklerini çok sever.  Onun için de balcan sevdasını vurgulamak için “balcan delesi” denir.

Ayrıca yaz sıcakları ile birlikte balcanın yetiştiği ve bolca yendiği günlerde insan davranışlarında; anormal, kızgın, fevri çıkışlarıyla çevresini rahatsız eden, saçmalayan tipleri işaret etmek için de “balcan delisi” tabiri kullanılır.

Bir de zamansız çıkışlarıyla rahatsız eden tipleri eleştirmek için de   “balcan zamanı geldi, deliler çoğaldı” denir.

Gaziantep’te bugün birinden umulmadık aşırı tepki verene, ya da beklenmedik bir hareket gösterene; “Normal yorum!... Balcan çıktı ya! “Denirken…

Ya da yersiz, yakışıksız çıkışlarda bulunanlara da “daha balcan bile çıkmadı ki yeerif!” denir ikaz edilir.

Ayrıca bunların dışında Anteplinin balcana olan düşkünlüğü yanında, gerçekten de bir balcan delimiz olduğu da söylenir.;

Rivayet odur ki… Bundan 100 yıl kadar önce Antep’te özellikle balcanın bolca yetiştiğinde ortaya çıkan; Kale altı, Keçehane yokuşu, Arasa, Buğday pazarı çevresindeki dükkân tezgahlarında satılmaya başlandığı sıralarda biri ortaya çıkar, balcan satanlardan balcan ister, vermeyenler olsa bile tezgâhtan balcanı alıp kaçan biri varmış.

Bu şahıs omuzunda asılı olan torbasına boy boy balcanları doldurur, bir köşeye çekilir, taze hıyar yer gibi, balcanları ölesiye yermiş. Balcanın bağımlısı olan bu şahıs bulamadığı gün dellenir, huysuzlaşırmış. Esnaf da adamın bu huyunu bildikleri için O geldiğinde hemen eline bir balcan tutuşturur, başlarından savuştururlarmış.

Herkes bu adamın balcana düşkünlüğü nedeniyle ona “balcan delisi” lakabını takmışlar. Halkın arasında da balcan delisi olarak bilinmiş.  Balcan mevsimi gelince gözler balcan delisini ararmış.

Adam özellikle de balcanın yetiştiği aylarda ortaya çıkar, balcanın çarşıdan pazardan çekilmesiyle birlikte o da ortadan kaybolurmuş.