Ramazan ayı Müslümanlar için müstesna bir aydır.
Bugün pek çoğunu unutsak da evimizde, çarşıda, pazarda gördüğümüz bazı hazırlıklar Ramazan ayının yaklaşmakta olduğunu hissettirir, tatlı bir telaş başlardı.
Ramazan öncesinde Osmanlı döneminde de şehirde yaşayanlar kadar, şehri yönetenler de halkın ramazanlarını daha iyi yaşatmak, hoşça geçirmek, ramazanın maddi ve manevi bereketinden daha fazla faydalanmalarını sağlamak için pek çok tedbirler alırlardı.
Bu tedbirler, halkın Ramazan ayını ruhuna uygun yaşamalarına imkân verdiği gibi, toplumsal bilincin gelişmesine, huzurun sağlanmasına, ramazan geleneklerinin gelecek kuşaklara aktarılmasında önemli rol oynarlardı.
Bu hazırlıklar evlerde başlar, çarşıda, pazarda, ibadethanelerde kendisini gösterirdi.
On bir ayın sultanı kabul edilen Ramazan’a olan saygının ifadesi olarak; evler, dükkânlar, camiler, caddeler temizlenir, üst baş yıkanır, mümkünse yeni kıyafetler alınır, yardımlaşmada ve paylaşmada yarışılırdı.
En önemlisi de iftar ve sahur sofralarını süsleyecek gıda ürünlerinin temini için alışveriş yapılır, eksik olan ürünler tamamlanırdı.
Ramazan ayı öncesinde ve Ramazan ayı süresince gıda ürünlerine olan talebin artması ihtimali göz önünde bulundurularak, piyasada suni fiyat artışlarına meydan vermemek için “NARH DEFTERİ” hazırlanırdı.
Narh defteri ; devletin ilgili kurumlarının halkın ihtiyaç duyduğu gıda maddelerinde fırsatçılara meydan vermemek , suni fiyat artışların engellemek, haksız rekabeti ortadan kaldırmak için; un, et, ,ekmek, yağ, tuz gibi temel gıda maddelerinde ramazan ayı girmeden fiyat tespiti yaparak bunu bir deftere kayıt etmeleriydi.
O dönemde ramazan öncesinde Narh defterine işlenen fiyatlar esnaf birliğine iletilir, piyasada Ahi birlikleri vasıtasıyla da fiyat istikrar sağlanırdı.
Narh defteri uygulamasıyla haksız rekabet ortadan kaldırdığı gibi, piyasada da suni fiyat artışları önlenir, halk rahat bir ramazan geçirirdi.
Ayrıca kadılar çarşı pazarı gezer, gıda ürünlerinin narh defterindeki fiyatlara uygun satılıp satılmadıklarını denetlerlerdi.
Bu gelenek maalesef günümüzde unutuldu. Kentli nüfusun artması, şehirlerin büyümesi, ticari faaliyetlerin çeşitlenmesi, sanal alışverişin, iletişimin yaygınlaşması, en önemlisi de serbest piyasa ekonomisinin ekonomik hayatımıza girmesiyle birlikte narh defteri unutuldu.
Günümüzde piyasanın düzenlenmesi ve kontrolü için pek çok kurum ve kuruluş var. Ancak her ramazan öncesinde olduğu gibi gıda ürünlerinde gelenekselleşen fiyat artışları dikkatleri çekerken, piyasanın aktörleri bildiğini okumaktadırlar.
Gel de Narh defteri günlerini arama!
